Savaş Kaynaklı Çevresel Tahribat: Farklı Silah Sistemlerinin Ekolojik Etkileri

Authors : Fatma Ergün, Demirel Ergün

Pages : 150-162

Doi:10.31592/aeusbed.1596151

View : 46 | Download : 63

Publication Date : 2025-02-28

Article Type : Review Paper

Abstract :Savaş olgusunun etkileri, yalnızca doğrudan insan kayıpları ile sınırlı kalmayıp, çok boyutlu ve katmanlı bir tahribat sürecini ifade etmektedir. Savaşların ekolojik ve sosyoekonomik etkileri, çatışmanın süresine, kullanılan silah sistemlerinin (konvansiyonel, biyolojik, kimyasal veya nükleer) niteliğine, yoğunluğuna ve uygulama biçimlerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Savaş dinamikleri, yalnızca doğrudan çatışan tarafları değil, bölgesel ve küresel ölçekte jeopolitik gerilim alanları oluşturarak tüm uluslararası sistemin dengelerini etkilemektedir. Çatışma sonrasında ortaya çıkan çevresel tahribat ve ekonomik yıkım, temel insani ihtiyaçların karşılanmasında ciddi yapısal sorunlara neden olmaktadır. Yoğun çatışma süreçlerinde açığa çıkan hava kirliliği ve sera gazı emisyonları, yalnızca atmosferik sistemleri değil, aynı zamanda biyolojik ekosistemlerin yapısal bütünlüğünü de tehdit etmektedir. Habitat tahribatı, biyoçeşitlilik üzerinde geri dönüşümü olmayan yıkıcı etkiler meydana getirmektedir. Altyapı sistemlerindeki çökme ve su kaynaklarının kirletici unsurlarla kontaminasyonu, çevresel yıkımın derinliğini artıran kritik faktörler olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, küresel barış ve ekolojik sürdürülebilirlik açısından birtakım stratejik yaklaşımlar zorunluluk arz etmektedir. Öncelikle uluslararası çatışmaların derhal sonlandırılması gerekmekte olup, toplumlar arası anlaşmazlıkların diplomatik müzakere süreçleriyle çözümlenmesi büyük önem taşımaktadır. Savaşların neden olduğu tahribatın onarımı, yalnızca fiziksel altyapının yeniden inşası ile sınırlı kalmamalı, aynı zamanda toplumsal travmaların iyileştirilmesini, sosyoekonomik sistemlerin yeniden yapılandırılmasını ve psikolojik rehabilitasyon süreçlerini de kapsamalıdır. Bu bağlamda, çok boyutlu ve disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmelidir. Bununla birlikte, bozulan ekolojik sistemlerin yeniden inşasına odaklı çevresel restorasyon projelerinin bilimsel ve teknolojik yöntemler kullanılarak uygulamaya konulması da kritik öneme sahiptir. Bu stratejik yaklaşımlar, insanlığın ortak geleceği için vazgeçilmez bir zorunluluk olarak görülmeli ve küresel ölçekte koordineli bir şekilde hayata geçirilmelidir.
Keywords : Savaş, ekolojik etki, biyolojik silahlar, çevresel tahribat.