Kırsal mimarinin yok olma riski altındaki ortak mekanları: Çamaşırhaneler

Authors : Ayşegül SONDAŞ, Özlem SAĞIROĞLU DEMİRCİ

Pages : 250-275

Doi:10.37246/grid.1051094

View : 19 | Download : 22

Publication Date : 2022-07-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Kırsal yerleşimlerin temelini, üretim dinamiklerinin etkisinde ortak iş yapma bilinci ve imece kültürü ile paylaşım ve sosyal ilişkiler oluşturmaktadır. Bir arada olma, dayanışma ve yardımlaşma ile süregelen günlük yaşam, mahrem hayatın geçtiği konutlar ve yakın çevresi ile sosyal ilişkilerin mekânlarını oluşturan köy odası, kahvehane, değirmen, fırın, yunaklık ve çamaşırhaneler çevresinde gelişmektedir. Topluluğu oluşturan bireyler, bu mekânlarda bir amaç doğrultusunda bir araya gelerek hem amacı gerçekleştirmekte hem de iletişim kurarak bilmekte, öğrenmekte, eğlenmekte ve paylaşmaktadırlar. Ancak bu mekânların büyük bir çoğunluğu, üretim dinamiklerinin farklılaşması ve konfor koşullarının çağdaş yaşam gereksinimlerine uygun olarak güncellenmesi sebebi ile eskisi gibi kullanılmamakta veya tamamı ile kullanım dışı kalmaktadır. Kullanım dışı kalan mekânlar / yapılar ise gün geçtikçe köhneyerek hem sosyal yaşantıdan çekilerek unutulmakta hem de fiziksel olarak yok olmaktadır. Bu çalışma kapsamında kırsal mimari mirasın önemli temsilcilerinden biri olan ve günümüzde kullanım dışı kalmaları sebebi ile çok hızlı bir şekilde yok olma sürecinde bulunan çamaşırhaneler konu edilmektedir. Çalışma kapsamında literatür araştırması yapılarak daha öncesinde belgelenmiş olan çamaşırhaneler tespit edilmiş, Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi ile Kütahya ili Eskigediz ilçesinde alan çalışması yapılarak çamaşırhaneler belgelenmiş, elde edilen tüm veriler; bir mimari kültürün ortadan kalkmaması için bir araya getirilerek tipoloji, karşılaştırma ve çeşitli tartışmalar kapsamında sunulmuştur.
Keywords : Kırsal mimari, Çamaşırhane, Belgeleme, Kültürel miras, Halk mimarisi