Trakya Havzası Kuzeybatısında Hamitabat Formasyonu Denizaltı Yelpaze Kumtaşlarının Rezervuar Potansiyeli

Authors : Aynur BÜYÜKUTKU, Aylin GEÇER

Pages : 174-189

Doi:10.17714/gumusfenbil.533368

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2020-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamitabat Formasyonu kumtaşlarında yapılan sedimantolojik ve sedimanter petrografik incelemeler Trakya Havzası kuzeybatısında büyük bir denizaltı yelpaze oluşumunu göstermiştir. Bu çalışma ile Trakya Havzası kuzeybatısında açılan 16 adet sondaj kuyusundan alınan kumtaşı karot örneklerinin sedimantolojik depolanma, sedimanter petrografik ve petrofiziksel özelliklerinden yararlanarak Hamitabat Formasyonu kumtaşlarının rezervuar özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Kuyulardan alınan örnekler üzerinde yapılan litoloji, sedimantolojik yapı, doku ve sedimanter petrografi analizlerine göre Hamitabat Formasyonu kumtaşları 3 ayrı litofasiyese (A, B ve C) ayrılmıştır. Litofasiyes A kumtaşları kaba tane boyuna (0.5-1.0 mm) sahip olup, düz-teğet tane ilişkili, yarı yuvarlak- yarı köşeli ve orta-kötü boylanmalı olup, denizaltı yelpaze oluşumunun üst yelpaze bölümüne karşılık gelir. Litofasiyes B kumtaşları orta tane boyuna  (0.25-0.5 mm) sahip olup, yarı yuvarlak-yuvarlak taneli, iç-dış bükey tane ilişkili, orta-iyi boylanmalı tanelerden oluşur ve denizaltı yelpaze oluşumunun orta yelpaze bölümüne karşılık gelir. Litofasiyes C kumtaşları ise çok ince (0.12 mm<) tanelerden oluşmuş olup, denizaltı yelpaze oluşumunun alt bölümüne karşılık gelip, rezervuar özelliği sunmazlar. Litofasiyes A kumtaşları çapraz tabakaların fazlalığı, yüksek kil içeriği, az oranda ikincil çözünme ile oluşmuş gözenek alanlarına göre 0.1-10 mD düşük permeabilite, % 6-12 düşük porozite değerleri ile orta kalite rezervuar özelliğine sahiptir.  Litofasiyes B kumtaşları ise düşük kil içeriği, daha geniş gözenek boğazı çapları ile 16-104 mD yüksek permeabilite, %15-24 yüksek porozite değerleri ile daha iyi bir rezervuar kaya özelliği sunarlar.  Bu çalışmaya göre Trakya Havzası kuzeybatısında Hamitabat Formasyonu Litofasiyes B kumtaşları hidrokarbonun geldiği seviyeye karşılık gelmektedir. Hamitabat Formasyonu kumtaşlarının denizaltı yelpaze oluşumunun orta yelpaze bölümlerinin (Litofasiyes B), üst yelpaze bölümlerine (Litofasiyes A) göre çok daha yüksek hidrokarbon potansiyeline sahip olduğu saptanmıştır.
Keywords : Denizaltı yelpazesi, FTIR Fourier dönüşümlü infrared, Hidrokarbon, Permeabilite, Porozite, Rezervuar