Cami yapılarının ergonomik açıdan irdelenmesi: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Cami örneği

Authors : Sinem Tapki

Pages : 884-910

Doi:10.17714/gumusfenbil.1233414

View : 167 | Download : 261

Publication Date : 2023-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık tarihi boyunca inanç kavramı önemli bir yer tutmaktadır ve insanların hayatlarını etkilemektedir. İnsanların ibadet etme hakları var olup ibadet mekanlarının kullanımı, tasarımı, engellilerin erişilebilirliği, ergonomik açıdan uygunluğu önem taşımaktadır. Bu çalışmada, cami mekanının ergonomik açıdan uygunluğu, iç ve dış ibadet mekanları tasarımının ergonomik ölçütlerle mevcut durumu tespit edilerek ibadet eylemine uygunluğu, mekan kalitesinin analizi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul yer alan Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Cami incelenerek cami tasarımı değerlendirilmiştir. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama teorik bölümdür ve ibadet mekanları tasarımı, evrensel tasarım ilkeleri ve ibadet mekanları, ibadet mekanları ve ergonomi ilişkisi ele alınarak cami yapıları özelinde iç ve dış mekanın bütüncül olarak herkesin kullanımına uygun ve erişilebilir olması araştırılmıştır. Literatürde ibadet yapılarının ergonomik açıdan değerlendirilmesinde eksiklik görülmüştür. Bu eksiklik çalışmanın ilk aşamasında, ergonomi ve ibadet mekanı tasarımı ilişkisinin incelenmesi için antropometrik, fizyolojik, psikolojik, enformatik, davranışsal başlıklarından oluşan ergonomik değerlendirme ölçütleri oluşturulmuştur. Çalışmada cami ergonomik ölçütler bağlamında incelenmiş; yerinde gözlem çalışması yapılmıştır. Bu aşamada; mekanın fiziksel durumu, kullanıcı davranışları gözlemlenmiş, antropometrik açıdan uygunluğu için ölçüm çalışmaları gerçekleştirilmiş ve kullanıcılara mekanın ergonomik açıdan uygunluğuna ve kullanıcı memnuniyetine yönelik analizler yapılmıştır. Gözlem formuna gözlemci tarafından çizimler yapılmış, fotoğraflar çekilmiştir. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camisi sadece ibadet mekanı olarak değil yapı bir bütün olarak analiz edilmiştir.
Keywords : Cami, Cami Tasarımı, Engelsiz Cami, Ergonomi