ÇAĞDAŞ “KISAS-I ENBİY” LİTERATÜRÜNDE PEYGAMBER TASAVVURU: İRŞÂDÎ BAYBURDÎ’NİN “KISAS-I ENBİY”SI ÖZELİNDE

Authors : Nevzat Aydın

Pages : 163-194

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2016-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmamızda, Büyük İrşâdi (ö.1877) ile Ağlar Baba olarak bilinen Küçük İrşâdi’nin (ö.1958) müştereken manzum tarzda kaleme aldığı el yazması Kısas-ı Enbiyâ özelinde Peygamber tasavvurunu tespit etmeyi amaçladık. Dinî ve tasavvufî öğretilerin yoğun bir şekilde harmanlandığı eserde Ağlar Baba, Allah Rasûlüne olan samimî ve derunî aşkını, sevgi ve muhabbetini keşf ve ilham yoluyla ebyât /beytler şeklinde nazmetmiş ve tasavvufla çeşnilenen peygamber sevgisinin halk kitlelerine yerleştirilmesini hedeflemiştir. Bu sâikle kaleme alındığı için, Kısas-ı Enbiyâ’da Hz. Peygamber’in hayat hikâyesinde tarihî gerçekleri yansıtan haberlerle birlikte menkıbevî ve mitolojik anlatımlarda yer almaktadır. Hz. Muhammed’in geleceğini önceden haber veren tebşirât ve irhasât rivayetleri ile rüya ve kehanet fenomenlerinin yaygın olarak kullanıldığı, tasavvufî gelenekteki “Nûr-i Muhammedî” anlayışının vurgulandığı ve geniş bir şekilde ele alındığı görülmüştür. Maddî/hissî mucizelerle desteklenen, kendisinin ve atalarının yüceltildiği, doğumundan itibaren başından olağanüstü tecrübelerin geçtiği bir Peygamber tasavvurunun eserde hâkim olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : İrşadî Bayburdî, Kısas ı Enbiyâ, Peygamber, Tasavvur