İSLAM MEDENİYETİNİN İNŞASINDA, BİLİM VE MEKTEP OLARAK TASAVVUF

Authors : Selami ERDOĞAN

Pages : 132-153

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2019-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal değer ve birikim anlamına gelen medeniyet kavramı, makalemizde hakiki ve mecazi olmak üzere iki manada ele alınmıştır. Hakiki medeniyet, medeniyeti oluşturan değerlerin hakikatte sabit olan varlık (ve bilgi) anlayışına dayanması bakımından diğerlerinden ayrılır. Tenzihi ile teşbihi makamlar arasında dereceli olarak anlaşılabilen bu hakikatin, beşer aklıyla doğrulanması bakımından tasavvuf bilimi ve onun katkıları müstakil bir başlık olarak incelenmiştir. Bu katkı, İslam Düşüncesindeki tevhid akidesi çerçevesinde Allah-kainat ve Allah-kul ikiliğini ortadan kaldıran bir varlık anlayışı sunması olarak özetlenebilir. Tasavvufun medreseleri olan tekkelerin ürettikleri ise, İslam Medeniyetine verdiği katkının diğer veçhesidir. Bu katkı ise, medeniyet tanımında vurguladığımız iki unsurdan ikincisine yöneliktir. Yani medeniyetin özü mesabesinde olan hakikat anlayışından beslenerek üretilen maddi unsurlara yaptığı katkılardır. Bu unsurlar bakımından tekkeler; edebiyat, hat sanatı, musiki, minyatür, kılıçlı ya da kalbî cihadda ve coğrafyalara göre değişen çeşitli kültürlerde farklı eserler bırakmıştır. Bu katkı, günlük hayatı ihsan makamında yaşayan müminlerin miras bıraktıkları eserler olarak İslam medeniyetinin mücessem yönü olmuştur. Bu eserlerin günümüz bakımından manası ve ihya edilmesi önündeki engelleri ise, çalışmamızın birinci ve sonuç bölümünde tartışılmıştır. 
Keywords : Medeniyet, Tasavvuf, Tarikatlar, Modernleşme, İslami Bilim Dili