HABER ÜRETİMİNDE İDEOLOJİNİN ROLÜ: SURİYELİ SIĞINMACILARI HEDEF ALAN ŞİDDET OLAYLARI HABERLERİNİN ELEŞTİREL SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ

Authors : İpek Tok

Pages : 141-162

Doi:10.19145/e-gifder.1582792

View : 116 | Download : 140

Publication Date : 2025-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1 Temmuz 2024 tarihinde, bir Suriyelinin, akrabası olan bir çocuğu taciz ettiği iddiası üzerine Kayseri’de yaşanan olaylarda, bölgede yaşayan halk protesto gösterileri düzenleyerek Suriyelilere ait çok sayıda ev, işyeri ve araca zarar vermiştir. Yaşanan şiddet olayları farklı illere de sıçramış, çok sayıda insan tutuklanmış ve olaylar medyada geniş bir biçimde yer almıştır. Çalışmanın amacı, Kayseri’de yaşanan ve Suriyeli sığınmacıları hedef alan şiddet olaylarının medyaya nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Eleştirel söylem analizi yönteminin benimsendiği çalışmada, sol basını temsilen Birgün, liberal/merkez sağ basını temsilen Hürriyet ve sağ/muhafazakâr basını temsilen Yeni Şafak gazeteleri seçilmiştir. Buna göre Birgün Gazetesi’nin olayı “ırkçı saldırı”, olayın sorumlusunu ise “iktidar” olarak gördüğü, Yeni Şafak Gazetesi’nin ise sorumluları “provokatör”, yaşanan olayları ise “provokasyon” olarak yansıttığı görülmüştür. Hürriyet Gazetesi ise sorumluları dolaylı yollardan anlatmış, olayları fazla büyütmemeyi tercih ederek daha merkezi bir konumda yer almıştır. Yeni Şafak ve Hürriyet gazeteleri, iktidar söylemlerini geniş bir biçimde yer verdiği doğrudan alıntılarla sunmuştur. Dolayısıyla söz konusu gazetelerin egemen söylemi yeniden ürettiğini ve meşrulaştırdığını söylemek mümkündür. Çalışmada, haber üretiminin ideolojik farklılıklar çerçevesinde gerçekleştirildiği sonucuna ulaşılmıştır. İdeolojik olarak farklı referanslara sahip gazetelerde, aynı konu, farklı biçimlerde işlenmiştir. Haber söyleminin inşa edilme sürecinde, gazetelerin ideolojisi, en temel belirleyici konumunda yer almıştır.
Keywords : Suriyeli sığınmacı, Şiddet, Haber, İdeoloji, Eleştirel söylem çözümlemesi