MIDILLI ADASI’NIN NÜFUSU (1830-1842)

Authors : Metin ÜNVER

Pages : 43-77

View : 35 | Download : 15

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Osmanlı Devleti’nde gerçekleştirilen ilk nüfus sayımına ait mufassal ve icmal defterlerinden hareketle Midilli Adası’nın nüfusu, nüfus yapısı ve Tanzimat’ın ilk yıllarına ait bir diğer nüfus defterindeki verilerin kullanılmasıyla 1830-1842 yılları arasındaki yaklaşık on yıllık dönem içinde Midilli Adası’nda yaşanan nüfus değişimi ele alınmıştır. Özellikle H. 1246 yılındaki ilk nüfus sayımına ait verilerden hareketle Midilli Adası’nın tamamındaki Müslüman ve gayrimüslim Rum nüfusun miktarını, dağılımını ve çeşitli demografik özelliklerini ortaya koymak mümkün olmuştur. Nüfus sayımı için belirlenen Müslüman nüfusun özellikle askerliğe elverişlilik durumunu, gayrimüslim nüfusun ise ödenmesi gereken cizye miktarını anlamayı amaçlayan kategorilerden hareketle iki etnik-dini grubun nüfus yapısının anlaşılması ve kısmen mukayesesi yapılabilmiştir. Bunların haricinde aynı periyotta, Midilli Adası’ndaki köylerin etnik-dini yapısı, ada genelindeki Müslüman-gayrimüslim nüfus oranı, muhacirler ve yabancı himayesinde bulunanların durumuna dair değişiklikler gösterilmiştir. Daha genel bir bakışla, 19. Yüzyılın ikinci çeyreğiyle birlikte Osmanlı Devleti’nde başlayan kurumsal değişim ve dönüşüm sürecinde nüfus verilerinin tutulması ve güncellenmesinin ifade ettiği anlam ve konuya atfedilen önem Osmanlı taşrasındaki bir sancak özelinde anlaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Midilli Adası, Osmanlı Devleti, Nüfus Sayımı, Tanzimat Dönemi, Nüfus Defterleri