Ortaçağ Bulgaristanı’nda Sapkın Bir Hareket: Bogomilizm

Authors : Murat SERDAR, Murat HANAR

Pages : 17-33

Doi:10.26650/gaad.804486

View : 21 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :İnanç, insanların hayattaki en temel gereksinimlerinden birisidir. Dünyada her dinin kendine göre bir inanç sistemi olsa da hemen hemen hepsinde zamanla o dinin emirlerinin sorgulandığı olmuştur. Bu sorgulama inancımıza göre hak din olarak kabul ettiğimiz semavi dinlerde de olmuştur. Bilhassa Hıristiyanlık, konsillerle zaman içerisinde farklı mezheplere ayrılmış ve bu ayrışımdan sonrasında bile insanların beklentileri tam anlamıyla karşılanamamıştır. İnanç üzerine karşılanamayan bu beklentiler yeni oluşumların ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Bu oluşumlar ortaya çıkarken evvelki inanç sistemlerinden kalan ve insanların bir türlü terk edemedikleri ritüelleri ya da inanışları mevcut hak dinlerin içerisine yerleştirilmeye çalışılmışlardır. Her din kelime olarak farklı adlandırsa da bunların ortak noktası sapkın olmalarıdır. Bizim de konu olarak ele alacağımız Bulgaristan topraklarında ortaya çıkan Bogomilizm’dir. Rahip Bogomil’den ismini alan bu inanış tarzı, büyük oranda Maniheizm’den etkilenmiş ve şeytanı, inanış merkezine yerleştirmiştir. Bogomilizm zaman içerisinde Balkan topraklarından çıkarak hem Bizans sınırları içerisinde hem de Doğu ve Batı Avrupa’da yayılma imkânı bulmuştur. Yayılım gösterdikleri bölgelerde bunlara dair sıkı önlemler alınmıştır. Bogolimizm’in yayılışı, alınan tedbirler ve uyulması gereken tavsiyelere dair bilgi veren üç kaynak günümüze ulaşmayı başarmıştır. Bogomilizm bu inançla bölgede nasıl bir yayılım göstermişler? Bölgede yaşayan Hristiyan yerel halkın Bogomillere karşı tutumu ne olmuştur? Dini ve siyasi erkler ne gibi önlemler almıştır? Bu sorulara cevap bulabilmek için İstanbul Patriği Theophylact’ın mektubu, Cosmas adında bir Bulgar rahibin mektubu, Çar Boris yönetiminde Bogomilleri kınayan bir kilise fermanından ve diğer çalışmalardan faydalanacağız.
Keywords : Bogomilizm, Bulgaristan, Balkanlar, Heretik, İnanç