Covid-19 Pandemi Sürecinde Panoptik Denetim ve Gözetim Uygulamaları

Authors : Ahmet Mazlum, Öykü Ulusoy

Pages : 73-94

Doi:10.62156/habitus.1618783

View : 44 | Download : 32

Publication Date : 2025-03-21

Article Type : Review Paper

Abstract :Yer küremiz resmi kayıtlara göre yaklaşık 3 yıldan fazla süren bir pandemi süreci yaşadı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün verilerine göre 704.753.890 insan Covid-19 virüsüne yakalandı ve bunların 7.010.681’i virüsten veya virüsün neden olduğu semptomlardan dolayı yaşamı yitirdi. Covid-19 virüsünün hızla yayılması ve bulaşma yollarının çeşitliliği nedeniyle dünya genelinde birçok ülke, çeşitli tedbirler alınmıştır. Bunlardan bazıları maske zorunluluğu, sokağa çıkma kısıtlamaları, karantinalar, seyahat yasakları, sosyal mesafe kuralları ve hatta teknolojik takip sistemleri gibi uygulamalardır. Dünyanın birçok ülkesinde alınan karar/uygulamalar bir yandan da özgürlük ve gözetleme tartışmalarını gündeme getirmiştir. Alınan önlemler bireyler açısından özgürlüklerin kısıtlanması, askıya alınması anlamına gelmektedir. Bu tartışmalar 11 Eylül 2001 İkiz kulelere saldırı sonrasında alınmak istenen önlemlerle birlikte tartışmalar dünya gündemine yoğun olarak girmişti. Covid 19 pandemisinde de benzer tartışmalar “özgürlük-denetim” paradoksu ekseninde yapıldı. Küresel güç odaklarının yeni bir toplumsal denetleme mekanizmasının provasını yaptığı (!), gelecekte toplumların nasıl kontrol edilebileceği ile ilgili güvenlik testlerinin uygulandığı (!), siyasal mekanizmanın Covid-19 gerekçesiyle dünyanın otoriter eğilimlere kaymasının ön hazırlıklarını yaptığı (!), bu yolla dünyanın bazı bölgelerinde gözetleme, denetleme, takip etme, arşivleme gibi yol ve yöntemlerle küresel bir panoptikon sürecine girdiği (!) yönünde tartışma ve sorgulamalar entelektüel çevrelerinde yoğun olarak yapılmaktadır. Bu çalışmada pandemi sonrası toplumsal-siyasal düzen içinde iktidarların toplumu gözetleme ve denetim altına alması hakkında izledikleri politikalar incelenecek, teorik bağlamda tartışılacak ve sadece siyasal alandaki uygulamalarla sınırlı tutulacaktır.
Keywords : Pandemi, Panoptikon, Gözetim, Denetim, Gözetim Politikaları.