GLOBAL VACCINATION INEQUALITY AND THE FACTORS THAT AFFECT THIS IN THE CONTEXT OF COVID-19

Authors : Berke AKKAYA

Pages : 17-28

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2022-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :2019 yılının sonunda Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip korona virüsünün sebep olduğu bir hastalık olan COVID-19 önceleri Wuhan kentinde izole edilmiş fakat sonrasında Çin'in beraberinde Japonya, Güney Kore ve Tayland'da başka vakalar ortaya çıkmıştır. 2020 Ocak ayının sonlarında ise İtalya ilk COVID-19 vakasının tespit edildiğini duyurmuştur. Böylelikle virüsü izole etme girişimleri başarılı olamayıp virüs tüm dünyaya yayılmaya başlayarak küresel bir salgına neden olmuştur. COVID-19'un bulaşmasını önlemek ve yavaşlatmak için gereken küresel eylemleri artırmak için, farklı ülkelerden birçok bilim insanı, bu virüsün izole edilip dizinlemesinden sonra bir yıldan kısa bir süre içinde birkaç güvenli ve etkili aşı geliştirerek şaşırtıcı bir bilimsel başarı elde etmişlerdir. 2021 yılının başlarında, 30 milyondan fazla aşı dozu uygulanmıştır ancak küresel aşı uygulaması, bu hayat kurtarıcı aşıya erişimde bariz eşitsizlikleri ortaya çıkarmıştır. Küresel çapta aşılama programlarının başarısını keşfetmek ve bu aşılama programlarını hangi faktörlerin etkilediğini ortaya çıkarmak amacıyla küresel aşılama veri seti ile Birleşmiş Milletler tarafından sunulan veri seti birleştirilerek analiz edilmiştir. Bununla birlikte politik, ekonomik ve demografik faktörlerin aşılama programı üzerindeki etkilerinin keşfedilmesi amaçlanmıştır. Tüm bu uygulamalar sonucunda kullanılan aşılar bağlamında veri seti incelendiğinde 40 ülkenin tek aşı tipini kullanma eğiliminde olduğu ve 27 ülkenin ise iki veya daha fazla aşı kullandığı görülmüştür. Aynı zamanda, Amerika Birleşik Devletleri'nin, aşılama aşaması fark etmeksizin daha fazla kişinin aşı olduğu ülke iken İsrail ise tüm nüfustan yüzde olarak daha fazla kişinin aşı olduğu ülke olmuştur. Aşılama programlarını etkileyen faktörlere bakıldığında; aşı olma olasılığı daha yüksek olan bireylerin, demokratik olarak daha şeffaf olan ve aynı zamanda kişi başına GSYİH ve toplam sağlık harcaması (GSYİH yüzdesi) daha yüksek olan ülkelerin vatandaşları olduğu sonucuna varılmıştır. Aynı zamanda, onaylı aşı geliştiricisi bulunan ülkelerin vatandaşlarının da aşı olma ihtimalinin daha yüksek olduğu görülmüştür.
Keywords : Aşı Eşitsizliği, Aşılama, COVID 19, Sağlık Politikaları