DÜNYA BANKASI ÜYESİ ÜLKELERİN SAĞLIK SİSTEMLERİNİN TEKNİK ETKİNLİK DÜZEYLERİNİN ÖLÇÜMÜ: VERİ ZARFLAMA ANALİZİNE DAYALI BİR UYGULAMA

Authors : Birol YETİM, Gülnur İLGÜN, Murat KONCA

Pages : 549-564

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2022-09-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Yönetim literatüründe sıklıkla kullanılan performans kavramının içerik ve kapsamı noktasında çok sayıda tartışma bulunsa da bu tartışmalardan hareketle söz konusu kavram, amaçlanan hedefe ulaşma derecesi olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle performans ölçümü, diğer sektörlerde olduğu gibi sağlık sektörü için de oldukça önemli konulardan biridir. Özellikle ülke sağlık sistem performanslarının kıyaslanması, kaynaklarını etkin bir şekilde kullanamayan ülkelerin sistemlerini iyileştirebilmeleri için gereklidir. Bu nedenle bu çalışmada, Dünya Bankası üyesi ülkelerin sağlık sistemlerinin kıyaslanması ve benzer gelir grubunda yer alan ve etkin olmadığı görülen ülkelerin performanslarını artırabilmek için çözüm önerilerinde bulunmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın amaçlarına ulaşabilmek için ilk kez 1978 yılında ortaya atılan ancak sonraki yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda geliştirilen ölçeğe göre değişken getirili ve girdi odaklı Veri Zarflama Analizinden faydalanılmıştır. Gelir düzeylerine göre farklı gruplara ayrılan ülkeler kendi grupları içerisinde yer alan ülkeler ile kıyaslanmıştır. Çalışma sonucunda, yüksek gelirli ülkelerin büyük bir kısmının daha etkin bir sağlık sistemine sahip oldukları tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ayrıca, orta-düşük ve düşük gelir grubunda olan ülkelerden özellikle Moldova, Moğolistan ve Tunus gibi ülkelerin sahip oldukları kaynakların önemli bir bölümünün atıl kaldığı bulunmuştur. Etkin olmadığı tespit edilen ülkelerin bu çalışmada tespit edilen atıl kapasite miktarlarını göz önünde bulundurarak sağlık sistemlerini planlamaları gerektiği ve bu kapsamda bu çalışmanın yöneticiler ve karar vericiler için kanıta dayalı bilgiler sunacağı düşünülmektedir.
Keywords : Veri zarflama analizi, etkinlik, sağlık sistemi