SAĞLIK POLİTİKALARININ TEDARİK YÖNTEMLERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE CUMHURİYETİ SAĞLIK BAKANLIĞI ÖRNEĞİ

Authors : Ömer Taşkın

Pages : 689-704

Doi:10.61859/hacettepesid.1497668

View : 63 | Download : 41

Publication Date : 2024-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Türkiye’de 2014-2023 yılları arası 10 yıllık dönemde uygulanan sağlık politikalarının, Sağlık Bakanlığı ile bağlı birimlerinin tedarik yöntemlerini ne şekilde etkilediğini tespit etmek amacı ile yapılmıştır. Çalışma ile konjonktüre göre değişen sağlık politikalarından etkilenen tedarik yöntemleri hakkında sağlık kurumları yöneticileri ile diğer tedarik zinciri üyelerinin dikkatini çekerek tedbir almaları ve sağlık hizmeti üretiminin devamına katkı sağlanması hedeflenmektedir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modeli ile desenlemiştir. Ele alınan dokümanlar içerik analizi modeli ile değerlendirilmiştir. Bakanlığın 10 yıllık tedarik yöntemlerindeki değişim ilgili sağlık politikaları ile eşleştirme yapılarak tarihsel süreç içerisinde dört döneme ayrılarak analiz edilmiştir. 663 sayılı KHK’nın etkili olduğu 2014-2017 yılları arası ilk dönemde, illerdeki çok başlı yönetim yapısı ile ihale sayıları ilk yıllarda yüksek seyrederken sonraki yıllarda kısmen azalmıştır. 694 sayılı KHK’nın etkili olduğu ikinci dönem 2018-2019 yıllarıdır. Bu dönemde illerde sağlık hizmetlerinin il sağlık müdürlüğü altında toplanması ve tıbbi malzeme alımlarında DMO merkezi alımlarına öncelik verilmesi ile tıbbi malzeme alımlarındaki ihale sayılarında düşüş beklenirken tam tersine olarak ihale sayılarının yükselmesi dikkat çekmektedir. Covid-19 salgınının yoğun olarak yaşandığı üçüncü dönem olan 2020-2021 yıllarında alınan sosyal izolasyon tedbirlerinin etkisi ile hasta sayılarının ve buna bağlı olarak ihale sayılarının azaldığı dönemdir. Dördüncü dönem olan 2022 ve sonrası yılları, salgın döneminden sonraki rutin sosyal hayatın başladığı dönemdir. Salgın döneminde alınan tedbirlerin kaldırılması ile birlikte sağlık kurumlarında oluşan yoğunluğa bağlı olarak ihale sayılarındaki belirgin artış dikkat çekmektedir. Araştırma yapılan dönemlerde olağan üstü ihale yöntemi olan pazarlık usulü ihalenin çoğunlukla amacına uygun olarak kullanıldığı görülmektedir. Sonuç olarak dönemsel olarak değişen sağlık politikalarının tedarik yöntemlerini etkilediği görülmüştür. Merkezi alım sistemi ve e-ihale uygulamalarına rağmen sağlık kurumlarının ihale yükünün yeterince azalmadığı tespit edilmiştir. Sağlık kurumları yöneticileri ve diğer tedarik zinciri üyelerinin politika değişikliklerini iyi takip ederek gerekli önlemleri zamanında alması gerekmektedir. Sağlık kurumlarına özel daha hızlı tedarik sağlayacak farklı tedarik yöntemlerinin geliştirilmesi önerilmektedir.
Keywords : Sağlık kurumları yönetimi, sağlık politikası, tedarik zinciri yönetimi, ihale