Endokrin Bozucu Kimyasal Maddeler ve Kanser Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi ve Korunma Önerileri

Authors : Büşra YILDIZ FENDOĞLU, Belma KOÇER GÜMÜŞEL, Pınar ERKEKOĞLU

Pages : 44-57

View : 23 | Download : 22

Publication Date : 2019-01-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Günümüzde başta çocuklar olmak üzere toplumun geneli için farklı endokrin bo- zucu kimyasal maddelere (EDCler) maruziyet ile ortaya çıkabilecek patolojik du- rumlar çok geniş bir yelpazede gerçekleşebilir. Başta üreme sistemi olmak üzere, birçok sistem ve organ EDC maruziyetinden etkilenebilir. Kanser hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde tüm yaş grup ve sosyoekonomik düzeyleri ilgilendiren önemli bir patolojik durumdur. Özellikle son yirmi yılda kanser insidansı dünya genelinde önemli bir artış göstermiştir. 2015 yılında dünya genelinde yaklaşık 8,8 milyon kişi kanserden ölmüştür ve aynı ölen her 6 kişiden birinin kanserden öldüğü ifade edilmektedir. Özellikle endüstrinin geliştiği ülkel- erde kanser insidansındaki artış, birçok farklı EDC’lere tek tek ve karışım halinde maruziyet ile ilişkilendirilmektedir. Ancak, EDC’lerin insanlarda hangi kanser- leri ne oranda arttırdığına dair literatürde güvenilir veriler bulunmamaktadır. Bu derleme kapsamında, EDC’lerin kanserle olan ilişkisi kapsamlı bir literatür taraması yapılarak incelenmiştir. Literatürdeki birçok çalışmada meme, prostat, testis, pankreas, Non-Hodgkin lenfoma ve diğer hematopoetik kanserler gibi farklı birçok kanser türünün ortaya çıkışında EDC’lerin etkisinin olabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, bu derleme kapsamında toplumun EDC’lerin toksik et- kilerinden korunması, bu bileşiklere karşı toplumun farkındalığın arttırılması ve EDC’lere temas sonrası ortaya çıkabilecek kanser dahil birçok patolojik duru- mun önlenmesini sağlamak amacıyla alınması gereken önlemler sunulmuştur.
Keywords : kanser, endokrin bozucu kimyasal madde, ftalatlar, bisfenol A