Basın 14’ler Hakkında Ne Düşünüyordu? Akis’in Gözüyle 14’ler (13 Kasım 1960- 30 Haziran 1963)

Authors : Ayşe ERYAMAN

Pages : 253-270

Doi:10.32600/huefd.906743

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Demokratik sistemlerin en önemli unsurlarından olan kitle iletişim araçlarından biri de basındır. Basının, toplumu aydınlatma, eğitme, iktidarı denetleme ve faaliyetlerine yön verme, kamuoyu oluşturma gibi birçok işlevi bulunmaktadır. Bu işlevlerinden dolayı özellikle demokratik sistemlerde basının, siyasi arenada yaşanan olaylarla ilişkisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Türk basın tarihinde, siyasi arenada yaşanan gelişmeler üzerinde etkisi düşünüldüğünde Akis dergisinin, önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Türkiye’de çok partili yaşama geçiş ile haftalık siyasi haber dergilerine yönelik hissedilen gereksinim sonucu Akis dergisi, 15 Mayıs 1954’te Metin Toker tarafından yayımlanmaya başlamıştır. Gerek 27 Mayıs ihtilalinden önce DP uygulamalarına karşı, gerekse ihtilalin akabinde yaşanan olaylar içinde demokratik sistemin sağlanmasına yönelik mücadelesi düşünüldüğünde derginin, dördüncü kuvvet misyonunu üstlendiği söylenebilir. Bu noktada demokrasi mücadelesi veren derginin, ihtilalden sonraki süreçte yaşanan gelişmeler içinde, bu mücadelesinin açıkça görüleceği gelişmelerden biri de 14’ler olayıdır. Bilindiği üzere 27 Mayıs ihtilalinden sonra, ülkeyi askerî rejim ile yönetmek isteyen 14 subay, MBK’dan 13 Kasım 1960’ta tasfiye edilmiştir. Bu çalışmada, 14’lerin, Akis dergisinde ele alınış biçimi incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Böylece dönemin önemli yayın organlarından biri olan Akis dergisinde, 14’lerle ilgili nasıl bir kamuoyu yaratılmak istendiği ortaya konmak amaçlanmıştır. Analiz sonucunda Akis dergisinin, 14’lerin aleyhinde olduğu saptanmıştır. Gerek 13 Kasım operasyonu ve gerekse sonraki süreçte 14’lerin giriştiği faaliyetlerle ilgili olarak derginin, eleştirel bir tavır ile yaklaşımını ortaya koyduğu görülmüştür. Bu noktada Akis’in, 14’ler olayına karşı, demokratik sistemin devamlılığından yana ve CHP yanlısı tavrı ile yaklaşım sergilediği tespit edilmiştir.
Keywords : Akis, Basın, 14ler, Alparslan Türkeş, Orhan Kabibay, Darbe, 13 Kasım Operasyonu, MBK