Sırp Kaynaklarına Göre İliya Garaşanin’in Sırp Dış Politikasının Gelişimine Katkısı (1837-1867)

Authors : Tanja čerevicki

Pages : 544-561

Doi:10.32600/huefd.1418084

View : 25 | Download : 71

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, 19. yüzyılda kendisini Sırp Devleti’nin modernleşmesine adayan ve önde gelen Sırp devlet adamı İliya Garaşanin’in çalışmalarına odaklanmaktır. Çalışmada, Sırp Devleti’nin kaydettiği ilerleme ve Garaşanin’in bu süreçteki katkısı, büyük ölçüde Sırp kaynaklarına dayanılarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, Sırpların Osmanlı Devleti’ne ve büyük güçlere karşı tutumu anlatılırken Garaşanin’in kamu hizmetine girdiğinde Sırp Prensliği’nin durumu ve adı geçenin siyasi kariyeri boyunca bu tutumların nasıl değiştiği üzerinde durulmaktadır. Garaşanin’in hizmette geçirdiği yıllar göz önüne alındığında, Osmanlılara yönelik politikası da temelde önemlidir. Bazen ona Osmanlının Sırbistan’a yönelik politikasını destekleyen bir devlet adamı gibi yanlış bir etiket yapıştırılmıştır. Ancak ulusal programın geliştirilmesine olan bağlılığı göz önüne alındığında, Garaşanin’in görevini tamamen Sırp halkının lehine olacak şekilde yerine getirdiği açıktır. İç politikada yasalara ve yönetmeliklere göre hareket etmeye gayret etmiş ve Anayasa Savunucular Dönemi’nin en iyi yöneticilerinden biri olarak tanımlanmıştır. Makalede, Sırbistan’ın 19. yüzyıldaki ulusal ve dış politikasına ilişkin ilk programı olan Naçertaniye’de ileri sürülen fikirlere de yer ayrılmıştır. Avusturya, Rusya, İngiltere ve Fransa gibi büyük güçlerin Osmanlı Devleti üzerinde nüfuz kurma çabaları bağlamında Sırp Prensliği’nin uluslararası alanda içinde bulunduğu karmaşık durum da ele alınmaktadır.
Keywords : İliya Garaşanin, Sırp Prensliği, Osmanlı İmparatorluğu, Naçertaniye, dış politika