Aya Fotini Kız Okulu’ndan İzmir Atatürk Lisesi’ne Bir Binanın Serüveni

Authors : Heval Şimşek Özel

Pages : 435-474

Doi:10.32600/huefd.1437869

View : 51 | Download : 85

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Modernleşmesi, İzmir, Mimari, Gayrimüslim, Eğitim Tanzimat Fermanı’nda okul açmayla ilgili net ifadeler bulunmamakla beraber, ayin ve adetleri gerçekleştirme özgürlüğü eğitim kurumlarının oluşturulmasına dayanak oluşturmuştur. 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı’nda ise eğitim meselesi ayrıca ele alınmış ve azınlıkların eğitimi, ne tür okulların kurulabileceği, öğretim yöntemi ve öğretmen seçimi, binaların tamiri veya yeniden inşası gibi konularda açıklamalara yer verilmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında, geniş ticaret hacmi ile dönemin önemli liman kentlerinden biri olan İzmir’de de, belirgin bir fiziksel dönüşümün gerçekleştiğini söylemek mümkündür. Kentlerde her millete eşit mülk edinme hakkı tanınmasıyla özellikle sermayenin el değiştirerek artması sayesinde burjuvalaşan gayrimüslimlerin ve yabancılar ile Levantenlerin tercih ettikleri bölgelerde kendi kentsel çevrelerini yaratırken pek çok eğitim yapısı da inşa ettikleri görülür. İzmir’deki Gayrimüslim nüfusun çoğunluğunu oluşturan Rumların, 18. yüzyıldan başlayarak okullar açtıkları bilinmektedir. Kız çocukların eğitimi için ise ilk kez 1830’dan sonra bir okul kurulmuş, daha sonra Aya Fotini Kilisesi avlusuna taşınarak Aya Fotini Kız Merkez Okulu adını almıştır. Bu çalışmada; İzmir’de Rum milletine ait Merkez Kız Okulu için 20. yüzyıl başlarında yeni bir bina olarak inşa edilen ve günümüzde İzmir Atatürk Lisesi olarak eğitim hizmetini sürdüren yapı tanıtılacak, dönemin mimari faaliyetleri içindeki yeri, koruma süreci ve geçirdiği evreler üzerinde durulacaktır.
Keywords : Osmanlı modernleşmesi, İzmir, mimari, gayrimüslim, eğitim