Mâbet Bekçileri: Necip Fazıl Kısakürek ve Rasim Özdenören’de Çağ Eleştirisi ya da Camiden Çağa Sesleniş

Authors : İbrahim Biricik

Pages : 708-722

Doi:10.32600/huefd.1439257

View : 44 | Download : 108

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyatın toplumsal hayatı etkilemesi ya da yansıtması inkâr edilemez bir gerçektir. Romanın sadece sokağa tutulan bir ayna değil aynı zamanda yazarın zihnine tutulan bir ayna olduğu 20. ve 21. yüzyıl sanat akımlarıyla da bilinmektedir. Türkiye’nin Tanzimat’tan itibaren modernleşme ve Batılılaşma serencâmının hâlâ rayına oturamamasından kaynaklı kültürel travmalar, kendini gerçek hayatta gösterdiği için bu durumun edebî eserlere yansıması kaçınılmaz olur. Böylelikle edebî eserler, ideolojilerin ifade aracına dönüşür. 1950 sonrası Türk edebiyatında bu ideolojinin taşıyıcısı iki edebi-entelektüel İslamcı kurucu figür olan Necip Fazıl Kısakürek ve Rasim Özdenören’dir. Onların hikâye ve romanlarıyla modernleşmenin çarpıklığını gözler önüne sermesi ve bunu caminin içinden veya camiye seslenerek yapmaları sembolik bir anlam taşır. Çünkü onların eleştiri ve itirazlarını, dinin kurucu unsuru ve hafıza-mekân veya kimliksel bellek-mekân olan cami odağında dile getirmeleri, onların caminin sosyolojik işlevselliğine dikkat çekmek istemelerinden kaynaklanır. Bu makalede amaç; Necip Fazıl’ın “Hasene Bacı” hikâyesi ve Rasim Özdenören’in “Gül Yetiştiren Adam” romanı üzerinden Türkiye’nin modernleşmesinin kültürel yabancılaşmaya neden olduğunu, dinin kurucu mekânı camilerdeki değişim üzerinden gözler önüne sermektir. Çağın kötü hasletlerinden kurtulmanın sığınak mekânı olan camilerde bile sergilenen bilinçsiz Müslüman prototipi, bu iki eser aracılığıyla eleştirilmektedir. Böylelikle her iki yazar ve eserin kahramanı gerek maddi gerekse manevî alanda mâbetlerin bekçisi olmaktadır.
Keywords : Modernleşme, cami, İslamcılık, roman ve hikâye