COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme

Authors : Eda ÜNAL, Ayşe ARIKAN DÖNMEZ, Fatma İlknur ÇINAR

Pages : 24-41

Doi:10.31125/hunhemsire.1272962

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2023-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmada, COVID-19\`un tedavisi ve yönetimi için yürütülmüş ulusal ve uluslararası veri tabanlarında yayınlanmış Türkiye adresli girişimsel araştırmaların sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Ocak 2020-Ağustos 2021 tarihlerinde yapılan araştırmalar; PubMed, Cochrane, CINAHL, EBSCHO, Web of Science, Google Akademik/Scholar, Türkiye Atıf Dizini, ULAKBİM ve COVID-19 Türkiye Web Portalını içeren veri tabanları üzerinden taranmıştır. Kriterleri karşılayan on dört çalışma dahil edilmiştir. Bulgular: Çalışmalar randomize kontrollü insert ignore into journalissuearticles values(n=6);, klinik çalışma insert ignore into journalissuearticles values(n=1);, girişimsel çift kontrollü çalışma insert ignore into journalissuearticles values(n=1); ve yarı deneysel çalışma tasarımı insert ignore into journalissuearticles values(n=5); ile yürütülmüştür. Bir çalışma randomize, prospektif çapraz, manken simülasyon çalışmasıdır. Araştırmaların sekizi non-farmakolojik, altısı ise farmakolojik içerikli araştırmalardır. Non-farmakolojik çalışmaların içeriklerinin tümünde tele-rehabilitasyon veya online yöntemlerin kullanıldığı görülmüştür. Altı çalışmada bireylerin stres, depresyon ve anksiyete düzeyini azaltmaya yönelik girişimler uygulanmıştır. Farmakolojik çalışmaların içeriklerinin ise insert ignore into journalissuearticles values(n=6); farklı tedavi yöntemlerinin etkinliğini değerlendirmeye yönelik olduğu belirlenmiştir. Non-farmakolojik çalışmalarda uygulanan girişimlerin büyük oranda etkili olduğu, farmakolojik çalışmalarda uygulanan tedavi yöntemlerinin ise olumlu etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Bu derleme çalışmasının ileride yapılacak araştırmalara ışık tutması açısından literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, çocuklar ve risk altındaki yaşlı bireyler de dahil olmak üzere COVID-19’un tanı, tedavi, semptom, etki ve yönetimi gibi konularda daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
Keywords : COVID 19, farmakolojik tedavi, non farmakolojik tedavi, sistematik derleme, Türkiye