Türkiye’nin Bölgesel İhracatının Eğilim ve Panel Yerçekimi Analizi

Authors : Güzin Bayar

Pages : 385-413

Doi:10.17065/huniibf.1403393

View : 199 | Download : 184

Publication Date : 2024-09-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türkiye’nin ihracatının bölgeler bazında gösterdiği farklılıklar panel regresyon analizleri ile incelenmiştir. Panel tahmin yöntemi olarak Sözde Poisson En Çok Olabilirlik (Poisson Pseudo Maximum Likelihood-PPML) yöntemi kullanılmıştır. Türkiye’nin ülkeler bazındaki 1996-2021 yılları arasında ihracatının yerçekimi panel analizi sonuçları, ihracatı en çok etkileyen faktörün mesafe olduğunu göstermektedir. Türkiye daha uzak ülkelere daha az ihracat yapmaktadır. İkinci en önemli faktörün arz yönlü bir faktör olarak Türkiye’nin gayrısafi yurt içi hasılası olduğu görülmektedir. Üçüncü önemli faktör ise dış taleptir. Türkiye’nin ihracatının, diğer değişkenlerin etkileri sabit tutulduğunda, en çok Orta Doğu ülkelerine pozitif ayrıştığı, onu sırasıyla gelişmekte olan Avrupa ülkelerinin, Gümrük Birliği ülkelerinin, ve Sahra Altı Afrika Ülkelerinin izlediği görülmektedir. Gelişmekte olan Asya ülkeleri ile Latin Amerika ve Karayip ülkelerine ihracat genelden negatif ayrışmaktadır. Bölgelerin farklı gelir esnekliklerini gözlemlemek üzere bölge kuklaları ile ticaret ortağı ülkelerin GSYH’larının etkileşim değişkenleri de denkleme alınmıştır. Tahmin sonuçları, Türkiye’nin Orta Doğu ülkelerindeki, kalkınma yolundaki Avrupa ülkelerindeki ve Gümrük Birliği içinde olduğumuz Avrupa ülkelerindeki GSYH artışlarını göreli olarak daha iyi değerlendirerek ihracatını artırabilirken, kalkınma yolundaki Asya ülkelerinde ve Latin Amerika ve Karayip ülkelerinde yaşanan gelir artışlarına etkili bir cevap veremediğini göstermektedir.
Keywords : Türkiye, İhracat, Panel, Yer Çekimi Modeli, PPML