İletişim Bozukluklarının Klinik Olarak Değerlendirilmesi: “İletişim Becerileri Kontrol Listesi-2 (İBKL-2)”nin Türkçe Versiyonunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Şule ÜNAL, Semra ŞAHİN

Pages : 469-496

Doi:10.21020/husbfd.1021222

View : 28 | Download : 20

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Dil ve konuşma bozukluklarının belirlenmesinde pragmatik dil becerilerinin değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Ülkemizde bu konuya ilişkin değerlendirme araçlarının sınırlılığı dikkate alınarak öncelikle birçok ülke tarafından sıklıkla kullanılan bir aracın uyarlanmasının uygun olacağı düşünülmüştür. Bu çalışmanın amacı, Bishop (2003) tarafından İngilizce versiyonu geliştirilen “Children’s Communication Checklist-Second Edition (CCC-2)” aracının Türkçe versiyonunu oluşturmak ve geçerlik ve güvenirlik çalışmasını gerçekleştirmektir. Aracın Türkçe versiyonunun ismi İletişim Becerileri Kontrol Listesi – 2 olarak belirlenmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemi Ankara ili Çankaya ve Mamak ilçelerinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı on yedi kurumda (6 ana okul, 4 ilkokul, 4 ortaokul ve 3 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi) eğitim gören 4-15 yaş grubu 1115 çocuktan oluşmaktadır. Testin uyarlama çalışması, APA, AERA ve NCME Eğitimde ve Psikolojide Ölçme Standartları’nda (1999) test uyarlama ve çeviri sürecinde geliştirilen uluslararası test uyarlama ilkeleri dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Tüm örneklem aracın geçerlik, güvenirlik çalışmasına dâhil edilmiştir. Aracın güvenirliğini belirlemek amacıyla iç tutarlılık Cronbach alfa güvenirlik analizi ile test tekrar test yöntemi uygulanmıştır. Aracın geçerliliği ise yapı geçerliliği yöntemleri kullanılarak test edilmiştir. Bulgular: Analizlerin sonucunda İBKL-2’nin DFA sonuçlarına göre ölçeğin 10 faktörlü yapısının kabul edilebilir olduğu, model uyum indekslerinin iyi düzeyde olduğu (χ2/sd=2.00, RMSEA=0.054, SRMR=0.065, NNFI=0.95, CFI=0.96) bulunmuştur. Ayırt edici geçerlilik analizleri ise normal gelişim gösteren ve Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklar arasında İBKL-2 puanları arasında anlamlı farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç: Aracın Türk dili ve kültürüne uygun, iyi düzeyde güvenirlik ve yeterli düzeyde geçerlilik gösterdiği, birincil dili Türkçe olan çocukların iletişim becerilerini değerlendirmek için kullanıma uygun bir araç olduğu sonucu elde edilmiştir.
Keywords : Pragmatik dil gelişimi, iletişimsel dil becerileri, iletişim becerileri kontrol listesi, pragmatik dil bozukluğu