Vanderbilt Yetişkinler için Yorgunluk Ölçeği’nin Kısa Versiyonu’nun Türkçe Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Authors : İlknur Taşdemir, Didem Türkyılmaz

Pages : 202-220

Doi:10.21020/husbfd.1463386

View : 6 | Download : 17

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Dinlemeye bağlı yorgunluk (DBY), odyoloji alanında son zamanlarda araştırılan önemli konulardan biridir. Bu çalışmanın amacı, spesifik olarak DBY’yi değerlendirmek için geliştirilen Vanderbilt Yetişkinler İçin Yorgunluk Ölçeği Kısa Versiyonu’nun Türkçe güvenirlik ve geçerliğini gerçekleştirmektir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya kontrol grubunda 126 normal işiten ve çalışma grubunda 160 işitme kayıplı yetişkin olmak üzere 18-70 yaş arası toplam 286 kişi dahil edilmiştir. Çalışma grubundaki 90 kişi işitme cihazı (İC) kullanıcısı, 60 kişi ise koklear implant (Kİ) kullanıcısıdır. 70 işitme kayıplı yetişkinden oluşan alt çalışma grubu, test-tekrar test güvenirlik ölçümleri için Vanderbilt Yetişkinler İçin Yorgunluk Ölçeği Kısa Formu Türkçe versiyonu (VYÖ-10) ’nu iki hafta sonra yeniden doldurmuştur. Test-tekrar test güvenirliğini değerlendirmek için sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC) kullanılmıştır. İç tutarlılığı değerlendirmek için Cronbach\\\'ın alfa değeri kullanılmıştır. Yapı geçerliğini incelemek için açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. Eş zamanlı geçerlik analizi ise Checklist Individual Strength (CIS) Türkçe versiyonu ve VYÖ-10 puanlarının ilişkisi Spearman korelasyon testi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular: VYÖ-10 için iç tutarlılık Cronbach alfa değeri .973 (mükemmel) bulunmuştur. Yüksek test-tekrar test güvenirliğinin göstergesi olarak ICC değeri .92 olarak elde edilmiştir. Eş zamanlı geçerlik analizi, CIS ile VYÖ-10 puanları arasında çok güçlü ve anlamlı korelasyonlar olduğunu göstermiştir. Bu sonuç yüksek bir eş zamanlı geçerliğe işaret etmektedir. AFA, VYÖ-10’ un yapı geçerliğinin tatmin edici olduğunu göstermiştir. Sonuç: VYÖ-10, işitme kayıplı yetişkinlerde DBY deneyimlerini değerlendiren geçerli ve güvenilir ilk Türkçe ölçek olarak bilimsel kullanıma sunulmuştur.
Keywords : dinlemeye bağlı yorgunluk, psikometrik, işitme kaybı