Esbâbu ‘Udûli’l-İmâm el-Buhârî ‘ani’t-Tahrîc li’l-İmâm Ca‘fer es-Sâdık fî Sahîhih

Authors : Selahuddin B Ahmed ELIDLIBÎ

Pages : 55-74

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2011-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma İmâm Buhârî’yi es-Sâdık diye anılan Ca‘fer b. Muhammed b. Ali b. el- Hüseyn b. Ali b. Ebû Tâlib’in hadislerini kitabına almamaya sevk eden sebepleri açıklamayı amaçlamaktadır. Bu husus özellikle İmâmiyye ve Zeydiyye Şî‘ası’ndan pek çok kişinin ileri sürdüğü bir konudur. Ehl-i Sünnete mensup birtakım kişiler de onlara uymuşlardır ve bu onları İmâm Buhârî’nin Ehl-i Beyt’e bağlılık göstermediği, Nasıbîlerin yanında durduğu ve mevcut durum ve otoritenin baskısına teslim olduğunu iddia etmeye sevk etmiştir. Bu iddianın detaylı biçimde incelenmesi ve vakıaya ne kadar mutabık olduğunun açıklanması, Buhârî’yi Cafer es-Sâdık’tan hadis almamaya sevk eden bütün ihtimallerin analiz edilmesi gerekmektedir. Ardından muhtemel neden esas alınarak diğer sebeplerin göz ardı edilmesi gereklidir. Bu tür bir iddia müstakil bir çalışmada ele alınmalıdır. Zira Buhârî’ye bu tür bir tenkidin yöneltilmesi durumunda, râvi seçimindeki objektifliği ve dolayısıyla da Sahîh’i hakkında şüphe ortaya çıkacaktır. Hâlbuki, Ehl-i Sünnet’e göre Sahîh en sahih hadis kitabıdır ve onu bu tür bir tenkide açmak Sünnî düşünce sisteminin dayandığı fikrî esaslardan birisini tartışmaya açmak anlamına gelir. Meselenin hakikatini ortaya çıkaracak doğru neticeye ulaşmak üzere -hâlihazırdaki çalışmada olduğu gibi- derin ilmî araştırmaya dayalı tafsilat ve tetkike ihtiyaç vardır. Bu nedenle Buhârî’yi buna sevk ettiği söylenen bütün ihtimalleri ele aldım ve her bir nedeni detaylı biçimde inceleyerek hangisinin doğru neden olup, hangisinin olmadığını açıkladım.
Keywords : Buhârî, Cafer i Sâdık, el Câmius Sahîh, Rivâyet, Şia, Adâlet