Osmanlı İlim Geleneğinde Buhârîhânlık

Authors : Mustafa Celil ALTUNTAŞ

Pages : 33-67

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2010-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İmâm Muhammed b. İsmâ‘îl’in Câmi'u's-sahîh adlı eseri Kur’ân’dan sonra en sağlam kaynak olarak kabul edilir. Sahîh hadisleri toplamada gösterdiği titizlik onun bu konuma yükselmesini sağlamıştır. İslâm ümmeti de mezkûr kitaba gereken değeri göstermiş ve bu sağlam kaynaktan Peygamberinin uygulamaları ve sözlerini öğrenme imkânı bulmuştur. Bu güvenilirlik özellikle Osmanlı toplumunda Câmi‘u’s-sahîh’in baş tacı edilmesi sonucunu doğurmuştur ki bunun neticesinde Buhârî’ye has ders geleneği oluşmuş, camilerde halka Buhârî-i Şerîf okutan dersiâm efendilere Buhârîhân denilmiştir. Devlet kontrolüyle yaygınlaşan bu uygulama camilerden türbelere, kütüphanelerden devlet kurumlarına kadar yaygınlaşmış zor ve sıkıntılı zamanlarda ve özellikle savaş zamanlarında hatmedilmesi için devlet tarafından emirler yayınlanmıştır. Mali kısmı kurulan vakıflardan karşılanmış ve Buhârîhânlara maaş tahsis edilmiştir. Osmanlı toplum hayatının dinamiklerinden olan cami derslerinin en önemli ayağını temsil eden Buhârî hatim geleneği Osmanlı ilim geleneğinin kendine has uygulamalarından bir tanesidir.
Keywords : Buhârî, Osmanlı, Buhârîhânlık, Hadis, Âdâb, Cami