Tirmizî’nin Zevâidi ve Sıhhat Analizi: -Kütüb-i Sitte Merkezli Bir Mukayese-

Authors : Huriye MARTI

Pages : 7-17

View : 10 | Download : 10

Publication Date : 2009-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :: Hadis mecmualarının birbirleriyle mukayesesi sonucu aralarındaki farkların tespiti anlamına gelen zevâid çalışmaları, hadis külliyatının tamamını tekrarlardan arındırmak suretiyle bir araya getirme gayretlerinin ilk adımını oluşturmaktadır. 8. ve 9. hicri asırlarda yakaladığı parlak dönemi tarihî süreç içerisinde yitiren, ancak günümüzde akademik çalışmalarla yeniden canlılık kazanan zevâid edebiyatı kapsamında kaleme alınan bu çalışmada, Tirmizî’nin Câmi‘i esas kabul edilmiş, Kütüb-i Sitte’yi teşkil eden diğer beş eser ise kıstas kitap olarak kullanılmıştır. Câmi‘de yer almasına rağmen Sahîhayn ve üç Sünen’de bulunmayan zevâid hadis sayısı 1280’dir. Bunların %96’sını oluşturan 1231 rivayet merfû, %4’lük kısmını oluşturan 49 rivayet ise mevkûf ya da maktûdur. Zevâid arasında hem sened hem de metin olarak kıstas kitaplarda bulunmayan rivayet sayısı 916 (%72) iken, sadece senedi farklılık arz eden hadis sayısı 364 (%28) olarak görülmektedir. 1231 merfû rivayetin 1084’ü yani %88’i hakkında hüküm veren Tirmizî, % 12’lik dilimi oluşturan 147 hadis hakkında değerlendirme yapmamaktadır. Tahric ve değerlendirmeler sonrası elde edilen tabloda Tirmizî zevâidinin ağırlıklı üç noktasını garib (%22), hasen-garib (%22) ve hasen-sahih (%21) hadisler oluşturmaktadır. Bu durum Câmi‘in geneli ile kıyaslandığında, sıhhat ortalamasının Câmi‘den düşük olduğu görülmektedir.
Keywords : Tirmizî, Câmi, Sünen, zevâid, Kütüb i Sitte