PATOLOJİK PATERNALİZM: PATERNAL DEVLET VE ‘İYİNİYETLİ’ İYİLİKSEVERLİK DESPOTİZMİ ÜZERİNE

Authors : Coşkun Can AKTAN

Pages : 172-200

Doi:10.31199/hakisderg.907486

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2021-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Devlet paternalizmi, devletin egemenlik hakkı ve yetkisine dayanarak kendi topraklarında yaşayan insanların kendilerine, ailelerine ve başkalarına verecekleri zararları ortadan kaldırmak; sağlık, huzur, mutluluk ve refahlarını arttırmak gayesiyle onların rıza ve onayını almaksızın davranış, karar ve tercihlerine “zorla” (cebren) bazı sınırlamalar ve yasaklar getirmesi ve bu yönde yasal düzenlemeler ve uygulamalar yapmasıdır. Paternalizm felsefesi üzerine eleştirel bir yazı olarak kaleme alınan bu çalışmada anarşi ve Leviathan arasında meşruiyeti sağlam bir optimal (yasal) paternalizme mutlaka bir yer olduğu; fakat Leviathan kontrol edilmezse, haddini ve sınırlarını bilmezse o zaman patolojik paternalizmin kaçınılmaz olacağı düşüncesi savunulmaktadır. Hiçbir kimse ve hiçbir otorite bir kişinin kendine ait olan yaşamını yönetme ve onun seçim yapma hakkını elinden alamaz ve almamalıdır. Kendi yaşamını istediği şekilde yönetme ve tercihlerini belirleme hakkının ancak ve ancak haklılaştırılmış gerekçelerle sınırlandırılması sözkonusu olabilir ki, bu genel ilkeyi aşan bir devlet paternalizmi patolojiktir ve despotizmden başka bir şey değildir. Bu çalışma paternalizmin felsefi temelleri üzerine bir değerlendirme yazısı olarak kaleme alınmıştır.
Keywords : Paternalizm, Patriarşi, Patrimonyalizm, Özgürlük, Özerklik, Devlet Paternalizmi, Liberteryan Paternalizm