TÜRKİYE’DE SITMA MÜCADELESİNİN İŞÇİLEŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SÜMERBANK NAZİLLİ BASMA FABRİKASI ÖRNEĞİ

Authors : Şenol SIRMA

Pages : 196-216

Doi:10.31199/hakisderg.1134150

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin ilk basma fabrikası olmasının yanı sıra işçileşme deneyimlerinin yaşandığı ilk mekânlardan biri olarak karşımıza çıkan Nazilli Basma Fabrikası, 9 Ekim 1937 tarihinde bizzat Mustafa Kemal’in katılımı ile açılmıştır. Sümerbank aracılığı ile Birinci Beş Yıllık Sanayileşme Planı çerçevesinde kurulan Fabrika’nın inşaatı 18 ay sürmüş olup yapımında Sovyet teknik personelin katkısı oldukça fazla olmuştur. İşçi sınıfı oluşumu açısından dikkat çeken fabrikanın, diğer Sümerbank fabrikalarından daha fazla sosyal ve ekonomik haklara sahip olması dikkat çekmektedir. Ancak bu hakların yanında fabrikanın bulunduğu bölgenin bataklık ve sulak olması sebebi ile bölgede çok yaygın olan sıtma hastalığı, işçileşme açısından çok büyük sorunlara sebebiyet vermiştir. Fabrikanın sürekli ve nitelikli işçi bulmakta güçlük çekmesinin temel sebeplerinden birisi sıtma hastalığıdır. Mevcut çalış-ma, sıtma sebebi ile işçileşmede yaşanan aksaklıklara odaklanmıştır. Çalışmanın amacı, erken Cumhuriyet dönemi emek tarihi çalışmasını farklı bir açıdan ele alarak, işçileşme deneyiminin bir başka yönüne vurgu yapmaktır. İşçileşme deneyimleri önünde yaşanan engeller sıklıkla sosyal, ekonomik ve kültürel olarak ele alınırken bu çalışmada sağlık açısından ele alınmıştır. Sıtma hastalığının işçileşme üzerinde ve Nazilli özelinde etkisi bu çalışmanın temel konusudur. Sümerbank fabrikalarının birçoğunda yaşanan bu sorunu ele alan çalışmaların sayısının az olması bu çalışmayı var eden başlıca etmendir.
Keywords : İşçileşme, Sanayileşme, İşçi Sınıfı, Nitelikli İşçi, Sümerbank, Sıtma