BATI’DA ENGELLİ EMEĞİNİN KISA TARİHİ: ENGELLİLİK MODELLERİ BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Mesut AKÖĞRETMEN

Pages : 129-144

Doi:10.31199/hakisderg.1209599

View : 137 | Download : 317

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Engelliler, insanlık tarihi boyunca var olmalarına rağmen, insani haklarını elde etme konusunda uzun mücadeleler vermişlerdir. Batı dünyası, engellilere ekonomik ve sosyal haklar tanıma noktasında oldukça geç kalmıştır. Daha 1950’lere kadar bireyleri normal-anormal ya da engelli-engelsiz diye ayrıştıran Avrupa’nın geçmişi normal olmayanları dışlayan örneklerle doludur. Saf bir ırk yaratmak amacıyla engelli ve hastaların katledildiği “Öjenizm” düşüncesi bunlardan biridir. Avrupa’yı yıllarca etkileyen bu düşünce II. Dünya Savaşı’nda Hitler tarafından zalimce uygulanmış ve 250.000 engelli ve hasta birey kobay olarak kullandıktan sonra gaz odalarında yakılmıştır. Bu makalenin amacı, Batı’nın tarih boyunca farklı tutumlarla yaklaştığı engellileri emek piyasasında nasıl konumlandırdığını ele almaktır. Makalede, geçmişten günümüze engelli emeğinin yeri engellilik modelleri üzerinden dönemsel olarak incelenecektir. Çalışmada dört Engellilik Modeli dört ekonomik sisteme karşılık gelmektedir. Bunlar; Geleneksel Model insert ignore into journalissuearticles values(Feodal Dönem);, Medikal Model insert ignore into journalissuearticles values(Sanayi Devrimi Dönemi);, Sosyal Model insert ignore into journalissuearticles values(Refah Devleti Dönemi); ve İnsan Hakları Modeli insert ignore into journalissuearticles values(Günümüz); dir. Makalede, engellilerin tarihin neredeyse her döneminde insan haklarıyla bağdaşmayan olumsuz tutum ve davranışlarla karşılaştığı, çalışma haklarını ise ancak 1950’lerden sonra elde etmeye başladığı görülmüştür.
Keywords : Engelli Tarihi, Engelli Emeği, Engelli Modelleri