ARAP BAHARI SONRASI YEMEN: ÜLKEDEKİ TEMEL AKTÖRLER VE KOALİSYON OPERASYONLARININ MEŞRULUĞU

Authors : Yakup CAN

Pages : 27-57

View : 26 | Download : 10

Publication Date : 2020-05-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihi olarak Kuzey ve Güney arasında iç çekişmelere sahne olan Yemen’de yaşanan 1990’daki birleşme; ülkedeki istikrarsızlığı sona erdirmemiş aksine günümüze kadar devam edecek olan iç çatışmalara zemin hazırlamıştır. Ülkenin; kuzeyinde Husi isyanları, güneyinde ayrılıkçı el-Hirak oluşumu, geniş kabile yapılanmaları ve el-Kaide’nin varlığı gibi etmenler Yemen’de meydana gelen parçalı yapı üzerindeki temel aktörler idi. Ülkedeki kıt kaynaklar üzerinde yürütülen bu mücadele; 2011 Arap Baharı ile doruk noktasına ulaşırken, oluşan otorite boşluğu da ülkedeki bu aktörlere geniş manivela alanları sağladı. Nitekim sözü edilen ülke içi aktörlerden en önemlisi olarak kabul edilen Husilerin; gerek 2004-10 arası dönemde rejim karşıtı yürüttükleri mücadele deneyimlerinden gerekse devrik lider Abdullah Salih ile kurdukları müttefiklikten faydalanarak ülkenin güneyine doğru ilerleyişleri, Mart 2015’te Suudi liderliğindeki koalisyon ülkelerinin askeri operasyonuna dönüştü. Yürütülen bu operasyonların meşruluğuna ilişkin ise, koalisyon ülkeleri tarafından çeşitli argümanlar ileri sürülmüş fakat bu operasyonların bireysel ya da kolektif meşru müdafaaya mı yoksa davet üzerine müdahaleye mi dayandığına ilişkin ise net ifadeler kullanılmamıştır. Bu çalışmadaki ilk amaç; Yemen’deki mevcut parçalı yapının yeni bir olgu olmadığını ve bu yapı üzerinde önemli rol oynayan Husilerin, ülkede nasıl etkin bir pozisyona geldiklerini göstermek olacaktır. Çalışmanın ikinci temel amacı ise; Husilere karşı başlatılan askeri operasyonların, neden bireysel ya da kolektif meşru müdafaa hakkından ziyade davet üzerine müdahale doktrinine dayandırılabileceğini; askeri davette bulunan Mansur Hadi’nin gerek uluslararası toplum tarafından meşru otorite olarak kabul edilmesi gerekse ülkenin belirli bölgeleri üzerindeki kontrolünü hâlâ sürdürüyor olması gerekçelerinden kaynaklandığını göstermeye çalışmak olacaktır.
Keywords : Husiler, Arap Baharı, Suudi Arabistan, davet üzerine müdahale, bireysel kolektif meşru müdafaa