OSMANLI DÖNEMİ’NİN KAYNAĞINI GELENEKTEN ALAN MİZAH GAZETELERİNDE KÜLTÜREL SÜREKLİLİK

Authors : Cansu DIRAMALI

Pages : 89-106

View : 33 | Download : 15

Publication Date : 2021-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Birey ve toplum arasındaki iletişim sonucunda paylaşımlar ve kültürel üretimler meydana gelmektedir. Söz konusu paylaşım ve üretimlerin muhafaza edildiği bellek, kültürel bellektir. Kültürel bellek, toplum kimliğinin oluşumunda önemli bir konumdadır. Bu konumu koruyabilmesi için aktarılması gerekmektedir. Kültürel belleğin unsuru olan her verim aynı zamanda kültürel belleğin aktarılmasında da görevli olur yani kültürel süreklilik sağlayıcısıdır. Bu çalışmada da Osmanlı Dönemi’nde çıkarılan mizah gazetelerinin, geleneğin unsurlarını kullanarak kültürel sürekliliği nasıl sağladığı incelenmiştir. Mizah, kendine has ifade tarzı ve içinden çıktığı toplumun kodlarını üstlenme özellikleriyle kültürel sürekliliği sağlayan unsurlardan biridir. Tarih boyunca, daha ziyade performansa dayalı sözlü kültür verimlerinin içinde kendine yer bulan mizah olgusu, yazılı kültürün ön plana çıkmasıyla beraber mizah gazetelerinde kendini göstermiştir. Osmanlı toplumunda gazete, özellikle mizah gazeteleri, toplumun yeni tanıdığı bir iletişim aracıdır. Toplum, yenilikleri kendi duyuş ve düşünce dünyasına göre şekillendirerek kabullenir. Mizah gazeteleri de Osmanlı toplumunda kabul görmek için toplumun duyuş ve düşünce dünyasına hitap ederek gelenekten faydalanmışlardır. Karagöz, meddah, orta oyunu gibi geleneksel seyirlik türlerin ve fıkra, destan, halk hikâyesi gibi sözlü kültürel verimlerin mizah tarzı, mizah gazetelerinin sayfalarında kendini göstermektedir. Mizah gazetelerinin, toplumda yerleşmiş olan geleneksel mizah tarzından faydalanması, onların toplumda daha çabuk benimsenmesini sağlamıştır. Aynı zamanda mizah gazeteleri kültürel belleğin sürekliliğini sağlayıcı araç haline gelmiştir.
Keywords : Kültürel bellek, kültürel süreklilik, mizah, mizah gazeteleri, Osmanlı Dönemi