Şamandan Günümüz Masal Anlatıcısına: Kadın

Authors : Sema ÇEKER

Pages : 151-175

View : 21 | Download : 24

Publication Date : 2019-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :            Çağlar boyunca kadının; toplumsal normların belirlediği biçimlerde kutsal-öteki, güzelliğin sembolü-cadı, arzulanan, korkulan,  merak edilen, baskılanan, saygı görülen-itilen vb olarak tarihsel süreçte ve her çağın kendi gerçekliği içinde farklı misyonlar üstlendiği bilinmektedir. İlk çağlarda Ana Tanrıça inançlarıyla yaratımın ve doğumun sembolü olarak doğayla özdeşleştirilen kadının kutsal olarak görüldüğü ve şifacı, büyücü, ruh bilimci, mitlerin aktarıcısı, gizemli sırların bilicisi, gelecek okuyucu, toplumsal olayları düzenleyici, yaratımın efendisi gibi özellikleriyle saygı duyulan bir yere sahip olduğu söylenebilir. Özellikle demirin bulunmasıyla birlikte erkeğin gücünün ön plana çıkması, anaerkil toplum yapısından ataerkil toplum yapısına geçişin de önünü açmıştır denilebilir. Paleolitik çağlara, hatta bazı kaynaklara göre çok daha öncesine uzanan Şamanizm’in de ilk uygulayıcılarının kadınlar olduğu düşünülmektedir. Bilge, saygı duyulan, gizemli doğasıyla kutsallaştırılan kadının özellikle Orta Çağa gelindiğinde cadı katli adı altında sindirildiği, fakat ne kadar sindirilmiş olsa da, gizemli doğaları her ne kadar törpülenmiş olsa da kadınların masallarda, halk hikâyelerinde sembolik anlatımların içinde hayallerini ve doğaüstü güçlerini yaşatmaya devam ettiği söylenebilir. Özellikle Anadolu’da görülen Masal Anaları’nın; bilge, ocağın bekçisi, öykücü, dansçı, oyuncu, ruh bilimci, şifacı özellikleriyle bilerek ya da bilmeden Şaman-Kam Kadın’ın kimliğini devam ettirdiği, masalların ve hikâyelerin popülerleştiği ve yeniden anlatılmaya başlandığı günümüzde de Masal Analarından bayrağı Hikâye-Masal Anlatıcı kadınların aldığı söylenebilir. Bu çalışmada bu bağlamda şamandan günümüze hikâye-masal anlatıcı kadının geçirdiği süreçler araştırılacaktır.
Keywords : şaman, kadın, hikaye masal, anlatıcı, tanrıça ana