İş Yeri Temelli Ruh Sağlığını Geliştirme Programları: Sistematik İnceleme

Authors : Seda DÜLCEK, Fatma Nevin ŞİŞMAN

Pages : 212-233

Doi:10.54061/jphn.946046

View : 23 | Download : 14

Publication Date : 2021-12-21

Article Type : Review Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmada iş yeri temelli ruh sağlığını geliştirme programlarını içeren randomize kontrollü çalışmaların sonuçlarını incelemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Eylül- Kasım 2019 tarihinde, ‘mental health’, ‘randomised controlled trial’ anahtar kelimelerle ‘ Pubmed’, ‘CINAHL Complete’, ‘ScienceDirect’, ‘Scopus’ veri tabanları taranmıştır. 2014-2019 yıllarında yapılan, yayın dili İngilizce olan, tam metine ulaşılan, iş yeri temelli randomize kontrollü ruh sağlığını geliştirme programları incelenmiştir. Bulgular: İncelenen 18 randomize kontrollü çalışmaların örneklem sayıları 50- 1193 arasında değişmektedir. Çalışma sonunda; web tabanlı farkındalığa dayalı stres yönetimi programı ve stres yönetimi eğitiminin stres yönetiminde etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca Yoga programının iş stresinde etkili olduğu; bilişsel davranışçı terapi seansı ve web tabanlı davranışçı tedavi ödevinin bilişsel esnekliği arttırmada etkili olduğu; iş odaklı bilişsel davranışçı terapi ve ruh sağlığı programının ise anksiyete, stres ve depresyonda etkili olduğu bulunmuştur. Katılımcıların müdahale gruplarına rastgele atanması yönünden 18 çalışma; katılımcıları çalışma gruplarına dağıtan kişinin katılımcıların hangi tedaviyi aldığından haberinin olup olmaması yönünden yedi çalışma; çalışmanın başlangıcında müdahale ve kontrol gruplarının temel özelliklerinin benzer olup olmaması durumundan 11 çalışma düşük riske sahiptir. Sonuç: İş yerlerinde uygulanan ruh sağlığını geliştirme programları stres, anksiyete, iş tükenmişliği, bilişsel esneklik değişkenlerinde olumlu etki sağlamıştır ancak kanıt düzeyi yüksek çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
Keywords : İş yeri, ruh sağlığı, çalışan sağlığı