Basra ve Kufe Dil Ekollerinin Nahiv İhtilaflarında İllet

Authors : Hasan Basri MERT

Pages : 21-56

Doi:10.30623/harranilahiyatdergisi.331201

View : 6 | Download : 10

Publication Date : 2018-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İslamiyet Arap yarımadası dışındaki bölgelere yayılmasının ardından dil hataları zamanla ilerleyerek Kur’â-ı Kerim okumalarında da görülmeye başlanmıştır. Bu durum Arap diline ait kuralların bir an önce tespit edilerek koruma altına alınmasını gerektirmiş, bunun sonucunda ise nahiv ilmi ile ilgili ilk çalışmalar ortaya çıkmıştır. Nahiv ilmine dair ortaya koyulan çalışmalar zamanla çoğalmış, ardından önce Basra dil ekolü yaklaşık bir asır sonra ise Kufe dil ekolü meydana gelmiştir. Bu ekoller, tespit ettikleri nahiv kurallarının diğer insanlar tarafından kabul edilmesini sağlamak amacıyla ta‘lîl çalışmalarına başvurmak zorunda kalmıştır. İlk dönemlerde oldukça sade ve anlaşılır olarak yapılan ta‘lîl çalışmaları felsefe ve mantığın etkisiyle giderek karmaşık bir hal almıştır. Nahiv ilminde kullanılan pek çok illet bulunmakla birlikte bu illetlerden en çok yararlanılan yirmi dört tanesi Suyûtî tarafından nakledilmiştir. Bu makalede, Suyûtî tarafından zikredilen bu yirmi dört illetin iki büyük ekol arasında görülen ihtilaflarda ne derece etkili olduğunu tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : İllet, Nahiv, Basra, Kufe, İhtilaf