HASAN B. AHMED B. ALİ EL-KÂTİB’İN KEMÂLÜ EDEBİ’L-ĞINÂ ADLI ESERİNDE SES, ARALIK, NAĞME, CİNS VE CEM‘ KAVRAMI

Authors : Mehmet ÖNCEL

Pages : 163-188

Doi:10.30623/harranilahiyatdergisi.480880

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2018-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :X. yüzyılın sonu veya XI. yüzyılın ilk yarısında yazıldığı tahmin edilen Hasan b. Ahmed b. Ali el-Kâtib’e ait Kemâlü Edebi’l-Gınâ adlı ansiklopedik eser, mûsikî nazariyesi ve tarihine dair verdiği malumat bakımından önemlidir. İçerik olarak ses, aralık, nağme, cins, lahin, mûsikî, îkâ‘, çalgılar, mûsikî felsefesi, dönemin mûsikîşinasları, edebiyatçıları, yöneticileri gibi birbirinden farklı pek çok konuyu 43 bölümde ele almıştır. Kemâlü Edebi’l-Gınâ ’da ses sistemi, kendinden önceki Kindî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 874);, Fârâbî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 950);, İbn Sinâ insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1037); ve İbn Zeyle’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1048); görüşleriyle paralellik arz etmektedir. Kitabın müellifi Ali el-Kâtib hakkında kaynaklarda yeteri kadar bilgi bulunmamaktadır.  Bu çalışmayla Ali el-Kâtib’e ait bu kıymetli eserin akademik camiada bilinirliliği ve öneminin anlaşılması hedeflenmektedir. Yararlanılan ana kaynak Gattas Abdülmelik’in tahkikli neşridir. Makalede yöntem ve metodoloji belirlendikten sonra Kemâlü Edebi’l- Gınâ’da ses, aralık, nağme, cins ve cem‘ konusuna dair verilen bilgiler incelenecektir.
Keywords : Kemâlü Edebil Gınâ, Müzik, Ses Sistemi, Müzikoloji, Mûsikî Nazariyatı, Hasan b Ahmed b Ali el Kâtib