Kilis Yağlık Zeytin Çeşidinde Döllenme Sorununun Araştırılması

Authors : Nurengin METE, Öznur ÇETİN

Pages : 376-384

Doi:10.29050/harranziraat.303832

View : 18 | Download : 18

Publication Date : 2017-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Birçok meyve türünde olduğu gibi zeytinde de ekonomik olarak ürün alınabilmesi için yabancı tozlanmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Oysaki, ülkemizde zeytin yetiştiriciliği genellikle monokültürel olarak yapılmakta ve tozlayıcı çeşit kullanımı konusunda bazı eksiklikler görülmektedir. Bu çalışmada kullanılan Kilis Yağlık çeşidi zeytinin anavatanı olarak kabul edilen Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen bir çeşittir. Bölge koşullarına uyum sağlaması ve yağ oranının yüksek olması çeşidin olumlu özelliklerindendir. Ancak; boncuklu (partenokarpik) ve kısmen gelişen meyveler nedeniyle, ağaç üzerinde irili ufaklı birçok meyvenin meydana gelmesi, çeşidin en önemli sorunu olarak görülmektedir. Çalışmada, Kilis Yağlık çeşidinde görülen bu irili ufaklı meyve oluşumlarının nedenleri ve bazı çözüm yolları araştırılmıştır. Bu amaçla, uygun tozlayıcıların belirlenmesi için kendileme, serbest tozlanma ve farklı tozlayıcı uygulamaları yapılmıştır. Çalışma neticesinde bu çeşit için kendine verimliliğin ve tozlayıcıların etkinlik derecelerinin yıllar arasında değişebileceği saptanmıştır. Kendileme uygulaması oldukça az meyve tutma oranına sahip olmuş ve çeşidin kendine verimliliğinin çok düşük olduğu belirlenmiştir. Kullanılan tozlayıcıların çoğu kendilemeye göre meyve tutma oranını arttırmıştır. Ancak, tek bir tozlayıcı çeşit istenilen düzeyde bir meyve tutma oranı sağlamamıştır. Bu nedenle, Kilis Yağlık çeşidi için en az iki tozlayıcı çeşit kullanımının faydalı olacağı düşünülmektedir. Çalışmada ayrıca, çiçeklenme zamanı çiçek taç yapraklarının tam olarak açılmadığı ve meyve gelişimi esnasında sık sık tohum aborsiyonlarının oluştuğu belirlenmiştir. Birçok farklı çeşidin bulunduğu bir bahçede dahi serbest tozlanmalarda boncuklu meyve oluşumları görülmüştür. Bu durum çiçeklerin tam olarak açılmaması nedeniyle oluşan eksik tozlanmaya ve çeşidin bu konudaki genetik yatkınlığına bağlanabilir.
Keywords : Zeytin, Kilis Yağlık, Boncuklu meyve, Meyve tutma oranı, Tozlanma