Bazı yerelbiber tiplerinden elde edilen melezlerin morfolojik özelliklerinin ve Domates Lekeli Solgunluk Virüsüne (TSWV) dayanıklılığının belirlenmesi

Authors : Gökhan Kartal, Hakan Kartal, Naif Gebeloğlu

Pages : 508-523

Doi:10.29050/harranziraat.1434593

View : 72 | Download : 116

Publication Date : 2024-09-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Tokat Biberi (Capsicum annuum L.), Tokat\'ta uzun yıllardır yetiştirilen ve tüketilen popüler bir biber çeşididir. Bu çeşidin üretimi çeşitli biyotik stres faktörleri tarafından engellenmektedir. Bunlardan biri de biber tarımında önemli ekonomik kayıplara neden olan domates lekeli solgunluk virüsüdür (TSWV). Bu araştırmada, yerel biber hatları kullanılarak TSWV\'ye dayanıklı hibrit bitkiler yetiştirilmiş ve bu hibritlerin verim, meyve özellikleri ve dayanıklılık seviyeleri araştırılmıştır. S5 generasyonuna kadar kendilenmiş üç farklı \'Tokat Biberi\' hattı, TSWV\'ye dayanıklı ve TSW geni taşıyan 2 donör bitki ile melezlenmiştir. Melez bitkiler topraksız tarım koşullarında yetiştirilmiş ve TSWV bitkilere hem mekanik yollarla hem de çiçek tripsleri (Frankliniella occidentalis) kullanılarak bulaştırılmıştır. Ebeveyn bitkilerin pazarlanabilir verimleri bitki başına 2.260 kg ile 2.727 kg arasında değişirken, melez genotiplerin verimleri bitki başına 1.917 kg ile 2.527 kg arasında değişmiştir. Melez genotiplerin pazarlanabilir verimleri ebeveynlerden düşük olmuştur. Melez bitkilerde TSWV\'ye karşı heterozigot dayanıklılık belirlenmiştir. Tül serada hava sıcaklığı 32°C\'nin üzerine çıktığında melez bitkilerde dayanıklılığın kırıldığı görülmüştür. Çalışmada melez bitkilerin meyve şekli 3 ve 4 loblu, meyve rengi açık yeşil, yeşil ve koyu yeşil olarak gözlenmiştir. Sonuç olarak, yerel biber hatlarından geliştirilen melez bitkilere TSWV dayanıklılık geni TSW başarıyla aktarılmıştır. Melez bitkilerin veriminde düşüş meydana gelirken meyve görünümlerinde bir değişim olmamıştır. Yüksek sıcaklıklarda dayanıklılık kırılmıştır. Literatürde de TSW geninin bazı durumlarda kırıldığı sıklıkla belirtilmektedir. Çalışma sonunda \'Tokat Biberi\' popülasyonlarından TSWV\'ye dayanıklı hibrit çeşitlerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : TSWV, Tokat Biberi, Dayanıklılık, Kalite, Verim