SAHA (YAKUT) BÜYÜ MASALLARINDAN “ÇAAÇAHAAN” IN ÖZ-BİÇİM VE SÖYLEM AÇISINDAN TAHLİLİ

Authors : Tuğba AKKOYUN KOÇ

Pages : 150-180

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı; genelde “uydurma” metinler olarak nitelendirilen masalların, estetik biliminin öz-biçim kavramları yönüyle ve söylem çözümlemesinin de olanaklarından yararlanılarak incelenmesidir. Metinden elde edilen veriler yoluyla masalların yüzlerce yılın bilinciyle yoğrulmuş “kurmaca” metinler olduğunu ortaya koyabilmektir. Bu amaçla, Saha (Yakut) Türklerine ait büyü masallarından “Çaaçahaan” metni örnek seçilmiş ve tahlil edilmiştir. Masal; özünü oluşturan millet, o milletin yaşayışı, tarihi, sosyolojik durumu, diğer milletlerle veya kültürlerle iletişimi bağlamında ele alınmıştır. Masalda kullanılan dil ögelerinin her birinin özenle seçilip masala yerleştirildiği, masalın kurgusunun N. Hartmann’ın değerler ontolojisinde söz ettiği tabakaların tamamını barındırdığı görülmüştür. İlk bakışta bir dev masalı gibi görülen yapının, şamanın metafizik yolculuğuna uzanan katmanları irdelenmiştir. İncelemenin sonucunda, Türk şaman kültürünün pek çok ögesinin masal içindeki kodlarına ulaşılmıştır.
Keywords : Biçim öz, söylem analizi, mogus, Saka masalları