ARTVİN- ARDANUÇ YÖRESİ “GELİN KAYA EFSANESİ” VARYANTLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Müge BAYRAKTAR

Pages : 652-676

View : 19 | Download : 20

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Efsaneler halkın merak duygusuna cevap veren, anlaşılmayanı anlamlandırmasını sağlayan halk anlatılarıdır. Efsaneler, insan zihninde oluşan “neden?” sorusuna cevap verir. Bir taşın oluşum sebebi, bir mekânın adının nereden geldiği gibi insan zihnini meşgul eden düşünceler efsanelerle yanıtlarını bulur. Bu çalışmada, efsaneler içerisinde Anadolu’da en yaygın olan taş kesilme efsaneleri üzerinde durulmuştur. Ardanuç yöresinde bulunan Gelin Kaya efsanesi çalışmamızın konusu olmuştur. Artvin- Ardanuç yöresi halk anlatıları ve halk gelenekleri bakımından oldukça zengin bir yöredir. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmalarda, Ardanuç’a bağlı Güleş Köyünde bulunan Gelin Kaya efsanesi üzerine bir alan araştırmasına rastlanmamıştır. Çalışmada, köy halkından 26 kişi ile yönlendirilmiş/yönlendirilmemiş mülakat ve gözlem yöntemiyle saha araştırması yapılmıştır. Köy halkından derlenen efsane anlatıları yazıya geçirilmiş ve anlatıların iki varyanttan oluştuğu tespit edilmiştir. Bu iki varyant çalışmada ayrı metinler halinde verilmiştir. Bu varyantların motifleri tespit edilmiş ve ortak noktanın “taş kesilme motifi” olduğu, varyantın birinde ise “beddua motifi”nin de yer aldığı görülmüştür. Alan araştırmasıyla bugüne kadar derlenmemiş bir efsanenin iki varyantının tespiti çalışmamız açısından önem taşımaktadır.
Keywords : Efsane, Taş Efsanesi, Motif, Beddua, Ardanuç