TİRE-BELEDİ DOKUMASININ DÜNÜ-BUGÜNÜ-YARINI

Authors : Esra KAVCI ÖZDEMİR

Pages : 114-134

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Beledi’nin sözlükteki karşılığı bir cins bez, yerli kumaştır. Konya’da Veledi, Bursa, Manisa ve Tire’de Beledi, diğer bölgelerde Karaoğlan dimisi adı ile bilinmektedir (Özbel 1949: 3). Beledi dokumalarını diğer el dokumalarından ayıran en belirgin özellik çift katlı dokunmasıdır. Kumaşın her iki yüzünü birbirine motifler bağlamaktadır. Bu özelliğinden ötürü de oldukça sağlam ve dayanıklı bir dokuma olduğunu söylemek mümkündür. Bu dokumalarda görülen başlıca motifler bademli, kutulu, celepiş, tireiş, aynalı ve yıldızlıdır. Bunların dışında farklı isimlerle adlandırılan ve hiç isim verilmemiş motifler de vardır. Genelde Beledi dokumaların yüzey düzenlemesi iki şekildedir. Birisi bir motifin yan yana ya da üst üste sürekli tekrarlanması ile oluşan yüzey düzenlemesi, diğeri ise sınırlı alan içerisinde özel şekillerde bir ya da birkaç motifin birlikte kullanıldığı yüzey düzenlemeleridir (Özbel 1949: 5). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölüm arşivinde, bu özel dokuma ile ilgili farklı yıllarda (1979, 1999, 2003, 2021), Tire’de yaşayan dokuma ustaları ile gerçekleştirilen görüşmelerin kayıtları bulunmaktadır. Makalede bu belgelerde yer alan bilgiler mevcuttur. Saim Usta 10 Eylül 2021 günü görüşmemizde özellikle kızının ve torununun dokuma işini sürdürmeye karar vermesine çok sevindiğini her fırsatta dile getirmiştir. Tamamen Tire Beledi dokumasının bittiğini düşündüğü bir dönemde dokumanın yeniden canlandırılmasına olan inancı, ata-dede mesleğinin sonraki kuşaklarda da yapılacak olduğunu görmesi memnun edici bir durumdur. Tire Beledi dokuması coğrafi işareti TPE 28 Şubat 2020 yılından itibaren tescillidir.
Keywords : Tire, Beledi dokuması, çift katlı dokuma