FİNLANDİYA RYİJY HALILARI VE “TUOMAS SOPANEN KOLEKSİYONU” SERGİSİ

Authors : Servet Senem UĞURLU

Pages : 314-354

View : 16 | Download : 17

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan, yaşadığı ortama biyolojik olarak uyum sağlamaya çalışmaktadır. Yaşamlarında rahatlık ve uygulamalarında pratiklik sağlamak için insanlar, çeşitli yöntemler oluşturmuştur. Yaşadıkları ortama göre, bazı çareler geliştirerek yaşamlarını kolaylaştırmışlardır. Çevrelerinde gördükleri hayvanların kürklerini taklit ederek post benzeri dokumalar yapmışlardır. Hayvan postunun taklidi olarak dokunmuş ryijy halıları, İskandinavya insanını binlerce yıldır soğuktan korumuştur. İskandinav ülkelerinde dokunan bu halılar, Anadolu’da dokunan tülü, geve, hopan, İran’da dokunan gabbeh halıları, aynı ya da benzer teknikte dokunmaktadır. İskandinav ülkelerinde dokunan ryijy halıları, Finlandiya kültürünün “ulusal dokuması” olarak kabul edilmektedir. 8.-9. yüzyıllarda uzun sefere çıkan Vikingler tarafından İskandinavya’ya getirilmiş olduğu düşünülen ryijy halıları, zamanla günlük yaşamda gelenek haline gelmiştir. Günlük yaşam, düğün geleneği, çeyiz eşyası olarak geleneksel yaşamda yerini almıştır. 20. yüzyıl başında sanatçı ve tasarımcıların yeni ryijy halıları tasarlamaları sayesinde ryijy halılarının sanatsal değerleri artmıştır. Bu gelenek ve sanat hareketi sayesinde, Finlandiyalı sanatçıların uluslararası yarışmalarda ses getirmesine neden olmuştur. Bu araştırmada, ülkemizde az bilinen ve tanınan Finlandiya ryijy halılarının malzeme, teknik, renk, uygulama, motif ve desen kompozisyonu özellikleri incelenecek, ryijy halılarının dokunduğu coğrafya ve dokumacıların sosyo-kültürel durumları hakkında bilgi verilecek, tarihsel süreç içerisinde sanat ve tasarım ülkesi özelliklerini taşıyan Finlandiya’nın geleneksel ryijy halılarını nasıl geliştirdikleri, zamanın sanat ve beğenisine göre gelişimleri açıklanmaya çalışılacaktır. Ayrıca Finlandiya ve dünyanın en geniş ryijy halıları koleksiyoneri Tuomas Sopanen ve halıları hakkında bilgi verilecektir. 04-28 Nisan 2013 tarihlerinde İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Tophane-i Amire Kültür Merkezi, Tek Kubbe Sergi Salonunda Tuomas Sopanen Finlandiya ryijy halıları koleksiyonundan seçilerek uluslararası sergi ile sergilenen Finlandiya ryijy halıları hakkında görsel ve yazınsal açıklamalar yapılacaktır.
Keywords : Halı, Tülü, Ryijy, Koleksiyon, Finlandiya