10. YÜZYIL İSLAM COĞRAFYACILARINA GÖRE AZERBAYCAN’DA COĞRAFÎ, İDARÎ VE İKTİSADÎ DURUM

Authors : Bayram Arif KÖSE

Pages : 431-450

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2016-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Müslüman coğrafyacıların Azerbaycan, Ermeniye ve Arran’ın da dâhil olduğu tek bir bölge olarak ele aldığı Güney Kafkasya’da, Müslüman fetihleriyle birlikte idarî, siyasî, kültürel ve iktisadî anlamda pek çok değişiklikler görülmüştür. Bu bölge içerisinde sadece Müslümanlar için değil Türkler için de önemli bir yere sahip olan Azerbaycan, Hazar Denizi’ne olan kıyısı, stratejik konumu, sahip olduğu ticarî güzergâhlar ve metâlarla birlikte zaman zaman çevre beldelerin merkezi haline gelmiştir. Bölgenin bu dönemlerde Türk yöneticilerle yakalamış olduğu siyasi ve ekonomik istikrar da kayıtlarda yerini almıştır. 10. yüzyılın önemli İslam Coğrafyacıları olarak sayabileceğimiz; İbnü’l Fâkih (ö. III.-IV./IX.-X. yy.), Ya’kûbî (ö. 292/905’ten sonra), İbn Rüste (ö. 300/913’ten sonra), İbn Hurdâzbih (ö. 300/912-913), İstahrî (ö. 340/951-952’den sonra), Mesudî (ö. 345/956), İbn Havkal (ö. IV./X. yy.), Makdisî (ö. 390/1000) ve Hudûdü’l-Âlem (müellifi belli olmayan eser 372/982-983 yıllarında yazılmıştır) Azerbaycan’ın şehir planları, üretimi, ticareti, yolları, ekonomik ve sosyal yapısı başta olmak üzere bölgeyle alakalı bir takım bilgiler kaydetmişlerdir. Bu çalışmada bu bilgiler esas alınarak Azerbaycan’ın tarihî coğrafyası incelenmiştir.
Keywords : Azerbaycan, Erdebil, Kafkasya, İslam Coğrafyacıları