COVID-19 Pandemi Sürecinde Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Yaşadıkları Anksiyete, Hastalığa Uyum ve Öz Bakım Yönetiminin Değerlendirilmesi

Authors : Elanur Yılmaz Karabulutlu, Şeyda Karasu

Pages : 10-22

Doi:10.54189/hbd.1252971

View : 46 | Download : 50

Publication Date : 2024-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Araştırma, COVID-19 pandemi sürecinde hemodiyaliz tedavisi (HD) alan hastaların yaşadıkları anksiyete, hastalığa uyum ve öz bakım yönetiminin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. Yöntem: Araştırmanın evrenini, Hemodiyaliz merkezlerinde takip edilen 299 Hemodiyaliz tedavisi alan hasta oluşturmuştur. Çalışmada örneklem seçimine gidilmeyerek, araştırmaya alınma kriterlerine uyan 220 Hemodiyaliz tedavisi alan hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında soru formu, Koronavirüs (COVID-19) Anksiyete Ölçeği, Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği ve Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %50,5’i kadın, %93,7’si haftada 3 seans hemodiyaliz tedavisi almaktadır. Katılımcıların %63,6’sı ideal kilo sorunu yaşarken, %93,6’ sı organ nakli olmamıştır. Katılımcılar, COVID-19 Anksiyete Ölçeği’nden 5,70±6,20, Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği’nden 1086,93±129,81 ve Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği’nden 117,29± 23,43 puan almışlardır. İdeal kilo sorunu yaşama durumuna göre COVID-19 Anksiyete Ölçeği, Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği ve Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği puanları farklılık göstermektedir (p<0,05). Eğitim durumuna göre Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği puanlarında, meslek ve yaşanılan yer durumuna göre ise Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği ve Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği puanlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (p<0,05). Katılımcıların COVID-19 Anksiyete Ölçeği puanları ile Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği puanları ve yaş arasında düşük düzeyli pozitif yönlü bir korelasyon tespit edilmiştir (p<0,05). Katılımcıların Son Dönem Böbrek Yetmezliği Uyum Ölçeği puanları ile Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği puanları ve yaş arasında düşük düzeyli ve pozitif yönlü bir korelasyon tespit edilmiştir (p<0,05). Sonuç: Bu araştırmada pandemi sürecinde HD tedavisi alan hastaların COVID-19 anksiyete düzeylerinin düşük olduğu, son dönem böbrek yetmezliğine uyum ve öz bakım yönetim düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Özellikle pandemi gibi özel durumlarda hastaların anksiyete, uyum ve öz bakım yönetimlerinin ve etkileyen faktörlerin detaylı değerlendirilmesi, bu değişkenlerin iyileştirilmesine yönelik hemşirelik girişimlerinin uygulanması önerilmektedir.
Keywords : COVID 19 Anksiyetesi, Hastalığa Uyum, Hemodiyaliz, Öz Bakım Yönetimi