ŞERHİN METNİNDEN METNİN ŞERHİNE: TÜRKÇE ŞERHLERDEN HAREKETLE KLASİK TÜRK ŞİİRİNİN ANLAM DÜNYASINA KATKILAR I

Authors : Ozan YILMAZ

Pages : 264-273

Doi:10.28981/hikmet.481508

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkçe şerhler, Arapça ve Farsça klasik metinlerin Türk diliyle okunup anlaşılmasını sağlamak için hazırlanmış metinlerdir. Bu şerhlerin içinde dilbilgisi, sözlükbilim, tarih, coğrafya ve belagat (retorik) gibi alanlara dair bilgiler vardır. Türkçe şerhler, yazılış amaçları doğrudan bu olmasa bile,  Klasik Türk şiiri metinlerini anlamak için büyük önem taşır. Klasik Türk şiirinin anlam dünyasını daha iyi tanımak için, aynı dönemde yazılmış edebî şerhleri dikkate almak ve incelemek gerekir. Çünkü şairlerin çeşitli hüner gösterilerinde bulunduğu beyitler, günümüzde eski anlamını yitirmiş bazı kelimeler barındırabilir. Şerh metinlerinde bulunan edebî ve kültürel malzeme, bu tür anlamların ortaya çıkmasına katkı sağlayacaktır. Nitekim herhangi bir kelimenin eski anlamlarından birine bir şerh metninin satırları arasında rastlamak işten bile değildir. Bu makalede, Türkçe şerh metinlerinden seçtiğimiz 10 (on) kelime ve terkibin anlamlarına değinilecek, bu anlamlar divan şiirinden seçilmiş örnek beyitlerden hareketle işlenecektir. Böylece bir metin başka bir metin yardımıyla açıklanacak, Türkçe şerhlerin Klasik Türk şiirini anlamadaki önemi gözler önüne serilecektir.
Keywords : metin, şerh