ADNÎ’NİN ŞİİRLERİNDE TOPLUM HAYATI

Authors : Murat KEKLİK

Pages : 80-114

Doi:10.28981/hikmet.868017

View : 22 | Download : 19

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mahmud Paşa devşirme kökenlidir. Sarayda yetişmiş, yüksek seviyede eğitim görmüş, sadrazamlık, kazaskerlik, donanma komutanlığı gibi devletin en üst kademelerinde görev almıştır. Fatih’in en yakınında bulunmuş onun güvenini kazanmış bir devlet adamı edip ve âlimdir. Savaşta ve barışta, hayır işlerinde bilim ve sanat faaliyetlerinde yaptığı hizmetlerle adından söz ettirmiştir. İlmî ve edebî şahsiyetleri himaye ve teşvik etmiş onları çevresinde toplayarak bir mahfil kurmuştur. Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş döneminde, XV. yüzyılın ikinci yarısında eser vermiştir. Türkçe şiirler yanında Farsça şiir ve inşâlar kaleme almıştır. Şiirlerinde Adnî mahlasını kullanmıştır. Türkçe Divanı’nda bir kaside 96 gazel bulunmaktadır. Onun az sayıdaki şiirlerinde deyim ve atasözlerinden mahalli söyleyişlere, âdet ve geleneklerden halk inanışlarına kadar toplum hayatına ait unsurları yoğun olarak görmek mümkündür. Aşkı ve sevgilinin güzellik unsurlarını tabiattaki ve toplum hayatındaki gözlemleriyle ilişkilendirerek ince hayallere dönüştürmüş, söz sanatlarıyla ustaca terennüm etmiştir. Çalışmada Adnî hakkında kısa bilgi verildikten sonra şiirleri toplum hayatı, âdet ve gelenekler, inanışlar bakımından incelenmiştir. Şiirleri yaşadığı devir, bulunduğu konum, Farsçaya hâkimiyeti göz önünde bulundurulduğunda klasik Türk şiirinin toplumla ne kadar iç içe olduğunun bir göstergesidir.
Keywords : Adnî, Mahmud Paşa, klasik Türk edebiyat, toplum hayatı, âdet ve gelenekler