ADIYAMAN AĞZINDA OLUMSUZLUK KAVRAMI

Authors : Burak Telli, Büşranur Aslan

Pages : 341-371

Doi:10.28981/hikmet.1636245

View : 32 | Download : 21

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Olumsuzluk kavramı; kelimelerde gerçekleşmeme, olmama durumunu belirtir. Bir dilde olumlu bir durum olumsuz durumla var olmaktadır. Çünkü insan yaşamında da her şey zıddıyla mevcuttur. Bu zıt durumlar sonucunda insanlar düşüncelerini ifade ederken olumlu durumların yanında olumsuz durumları da sıklıkla kullanırlar ve söz varlığı hazinesine aktarırlar. Olumsuzluk her dilde mutlaka bulunmaktadır. Ancak dillerin yapılarına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Her ağız yöresinde olumsuzluk kavramı farklılık gösterebilir. Bunun sebebi ağız yörelerinin söz varlığının birbirinden farklı olmasıdır. Bu bağlamda, olumsuzluk yapılarının ve kullanım biçimlerinin incelenmesi, hem dilbilimsel açıdan hem de bölge kültürüne dair önemli veriler sunmaktadır. Batı Grubu Ağızları içerisinde yer alan Adıyaman ağzında olumsuzluk kavramı dikkat çeken bir konudur. Adıyaman ağzında olumsuzluk, kelime ya da cümle düzeyinde çeşitli biçimlerde karşımıza çıkmakta ve bazen diğer ağızlardan farklı kullanımlar sergileyebilmektedir. Adıyaman ağzının olumsuzluk yapıları, ölçünlü Türkçeye ve diğer ağızlara kıyasla farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada Adıyaman ağzındaki olumsuzluk belirten kavramların derlenmesi için Burak Telli ve Türker Barış Bulduk tarafından hazırlanan “Adıyaman İli ve Yöresi Ağızları Söz Varlığı” adlı eser temel kaynak olarak ele alınmıştır. Eserde taranan madde başları gruplara ayrılarak olumsuzluk kavramını ifade eden eklere ve kelimelere yer verilmiştir. Çalışmada olumsuzluk belirten ekler ve olumsuz kelimelerle kurulan olumsuzlukların yanısıra olumsuz anlam içeren kavramlar üzerinde durulmuştur. Böylece Adıyaman ağzında olumsuzluk kavramının nasıl oluştuğu, hangi eklerle, hangi kelimelerle ve hangi anlamlarda olumsuz durumlar kurulduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Adıyaman ağzı, Olumsuzluk, Olumsuz biçimbirim, Olumsuz anlambirim