İbâdiyye’nin Erken Dönem Hadis Kaynakları

Authors : Ahmet ÖZDEMİR

Pages : 525-556

Doi:10.14395/hititilahiyat.585887

View : 24 | Download : 28

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis tedvin ve tasnif faaliyeti neticesinde özellikle hicri ilk dört asırda hadis edebiyatının en güzel örnek metinleri ortaya çıkmış ve bu eserlerin önemli bir kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Her ne kadar söz konusu dönemde tam olarak bir mezhepleşme sürecinden söz etmek zor olsa da günümüze kadar gelebilen hadis kaynaklarının ekseriyeti, sünnî mezheplere müntesip âlimlere aittir. Bununla beraber sünnîler kadar olmasa da diğer islamî fırkaların da hadis rivayetiyle ilgilendiğini ve kendilerine ait hadis kaynaklarının oluştuğunu ifade etmek gerekir. Hadis rivayeti faaliyetine katılan ve buna bağlı olarak kendisine ait hadis mecmuaları olan mezheplerden biri de İbâdiyye’dir. Erken dönemden itibaren hadis tedvin ve tasnif faaliyetine katılan İbâdiyye’nin hadisle ilgili bazı eserleri, günümüze kadar gelmemiş veya kaybolmuş olsa Rebî’ b. Habîb’in el-Câmiu’s-sahih adlı eseri günümüze kadar gelebilmiştir. İbâdiyye prensip olarak diğer islamî fırkaların hadis kitaplarını kabul etmekle beraber öncelikli olarak kendi hadis kaynaklarına müracaat etmektedirler. Onlara göre kendi mezhep âlimleri tarafından telif edilen hadis mecmuaları daha sahih ve muteberdir. Bu çalışmamızda erken dönemden itibaren hadis rivayeti ile meşgul olan İbâdiyye’nin ulaşabildiğimiz hadis ve sünnetle alakalı kaynaklarının neler olduğu özellikle kendi kaynakları referans alınarak tespit edilecektir. Ayrıca söz konusu kaynaklar imkân nispetinde rivayet ve dirayet açısından tanıtılacak ve zaman zaman hadis eserleri hakkında gerekli değerlendirmelerde bulunulacaktır.
Keywords : Hadis, İbâdî, el Câmius Sahih, Mudevvene, Câbir b Zeyd