TANZİMAT MİZAHININ SONU: 1877 MATBUAT KANUNU TARTIŞMALARI VE OSMANLI’DA MİZAH DERGİLERİNİN KAPANMASI

Authors : Gökhan DEMİRKOL

Pages : 686-710

Doi:10.17218/hititsosbil.280811

View : 15 | Download : 18

Publication Date : 2016-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de süreli yayınların başlangıç noktası Takvim-i Vekayi’nin 1 Kasım 1831 tarihinde yayınlanması olarak kabul edilse de Türkçe basının canlanması 1860 yılından sonradır. 1860 yılından sonra hareketlenen Türkçe süreli yayınlar beraberinde bir basın kanunun da yapılmasını zorunlu hale getirmiş ve 1864 yılında ilk basın kanunumuz olan 1864 Matbuat Nizamnamesi hazırlanmıştır.  19. yüzyılın ikinci yarısı Türkçe basının hareketlendiği bir dönem olmasının yanı sıra Türkçe mizah dergilerinin de yayın hayatına atıldığı bir dönemdir. 1870 yılında yayınlanmaya başlayan Türkçe mizah dergileri 1864 Matbuat Nizamnamesi kapsamında yer almadığı için mizaha ilişkin yayınlar dönem dönem yayınlanan resmi ilanlar ile hukuki düzenleme altına alınmıştır. Bu anlamda mizah dergilerini de kapsayan ilk basın yasası 1877 Matbuat Nizamnamesidir. 1877 Matbuat Nizamnamesi, mizah dergilerine ilişkin ilk kanuni düzenleme olmasının yanı sıra Osmanlı topraklarında mizah dergilerinin yayınlanmasını yasaklayan ilk basın kanunu olma özelliğine de sahiptir.  Türk Basın Tarihi açısından yürürlüğe girmemiş bir basın yasası olan 1877 Matbuat Nizamnamesinin Meclis-i Mebusan’da gerçekleştirilen görüşmeleri, dönemin mizaha ve mizah dergilerine bakışını yansıtması bakımından önemlidir. 
Keywords :