ŞEYHÜLİSLAM YAHYA DİVANINDA DENİZ İMGESİ

Authors : Kürşat Şamil ŞAHİN

Pages : 861-876

Doi:10.17218/hititsosbil.280820

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2016-12-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Klâsik Türk edebiyatında deniz kavramı pek çok benzetme ve hayale konu edilmiştir. Denizi ifade etmek için derya ve bahr kelimeleri başta olmak üzere genelde umman, kulzüm, muhit ve yemm sözcükleri kullanılır. Deniz; aşk denizi, sevgi denizi, gözyaşı denizi, kan denizi, yokluk denizi, gam denizi, ilim denizi, şiir denizi, mana denizi gibi tamlamalarla da anılır. O durgunluk ve coşma hallerinden dolayı gönül ile ilişkilendirilmiştir. Deniz, bolluk ve sonsuzluğu simgeler. Tasavvufi manada deniz vahdeti, damlalar ve dalgalar ise kesreti sembolize eder. Tasavvuftaki mistik ruh hali deniz mecazıyla ifade edilir. O, bazen coşar, taşar, sizi içine çekip helâk eder; bazen de içindeki değerlerle gönlü olgunluğa kavuşturup sizi ihya eder.  Sevgilinin güzellik denizine ulaşmak için aşk denizinden geçmek gerekir.  Klâsik Türk şiirinde deniz, şairler tarafından çeşitli teşbih ve mecazlarla anılır. Bu bağlamda çalışmada Şeyhülislam Yahya Divanı’ndaki denizle ilgili teşbih, mecaz ve hayaller gözler önüne serilip genel bir değerlendirme yapılmaktadır .
Keywords :