ARKEOLOJİK TOPLUMLARDA SÜTTEN KESME SÜRECİNİN KEMİK KOLAJENİNDEN ELDE EDİLEN SABİT KARBON VE AZOT İZOTOPLARI İLE İNCELENMESİ

Authors : Kameray ÖZDEMİR

Pages : 1137-1154

Doi:10.17218/hititsosbil.460262

View : 16 | Download : 15

Publication Date : 2018-10-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Eski insan topluluklarında anne sütüyle beslenme ve sütten kesme süreci ve davranı ş ı, arkeolojik kazılarda ele geçen bireylere ait kemik ve di ş ler üzerinde yürütülen biyomoleküler çalı ş malarla ara ş tırılabilir. Söz konusu ara ş tırmalar a ğ ırlıklı olarak diyetin göstergesi sayılan sabit izotop oranlarının analizini içerir. Bu amaç do ğ rultusunda a ğ ırlıklı olarak azot izotopları kullanılmakla birlikte, geçmi ş beslenmenin yeniden yapılandırılması üzerine yürütülen ara ş tırmalar oksijen, hidrojen gibi di ğ er kimyasal elementlerin izotoplarının da sütten kesme sürecinin aydınlatılmasında kullanılabilece ğ ini göstermi ş tir. Di ğ er taraftan, yapılan ara ş tırmaların sonuçları sadece kemik çalı ş ılarak ula ş ılan bilgilerdense, di ş ve kemikten elde edilen verilerinin kar ş ıla ş tırılmasıyla sütten kesme sürecinin daha yüksek bir hassasiyetle çalı ş ılabilece ğ ini ortaya koymu ş tur. Bu çalı ş ma ile geçmi ş insan topluluklarında kemik kolajeninden analiz edilen azot ve karbonun sabit izotoplarının sütten kesme sürecinin belirlenmesi çalı ş malarına katkıları ve Anadolu’daki uygulamaları hakkında genel bir bilgi vermek amaçlanmı ş tır.
Keywords : δ13C, δ15N, kesir faktörü, paleodiyet