ERKEN BİR MEDENİYET VE ALAFRANGA ZÜPPELİK ANLATISI: MEDENİYYET YANİ SİVİLEZASYON (1868)

Authors : Gökhan KAYA

Pages : 187-200

Doi:10.17218/hititsosbil.622001

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :        Osmanlı İmparatorluğu’nda medeniyet tartışmaları Tanzimat Fermanı’nın insert ignore into journalissuearticles values(1839); ilân edilişinden sonra başladı. Bu tartışmaların bu dönemde olması İmparatorluğun içine girdiği hızlı modernleşme sürecinin bir sonucuydu. Tartışmaların içeriği, medeniyet kavramına Türkçe bir karşılık bulmaktan modernleşme sürecinde model olarak alınan Avrupa’nın siyasi, ekonomik, toplumsal, kültürel ve en nihayetinde gündelik hayata kadar uzanan bir yelpazeyi kapsıyordu. Bu tartışmalarda hemen görünür ve somut olan ise Avrupai bir yaşam tarzının daha çok elit Osmanlı kesimlerinde yaygınlaşmasıydı. Batı kültürüne hayran, abartılı bir şekilde onu taklit eden ve dâhil olduğu Osmanlı/İslam kültürünü yetersiz bulan Alafranga züppe tipi ise giyim kuşamıyla, gündelik hayatta yerli yersiz ve yarım yamalak Fransızca konuşmasıyla, tutum ve davranışlarıyla bahsi geçen yaşam tarzının aşırıya kaçmış somut örnekleriydiler. Alafranga züppe tipinin tanınırlığı ilk olarak yüzyılın son çeyreğinde yazılmaya başlanmış romanlar sayesinde olmuş, sonrasında Osmanlı edebi anlatılarında çok sık rastlanılan bir tip olmuştur. Biz bu çalışmamızda yazarı belli olmayan 1868 tarihli Medeniyyet Yani Sivilezasyon metninin, bir yandan ilk alafranga züppe anlatısı olduğunu, kendisinden sonra yazılan alafranga züppe anlatılarına belirli oranlarda kaynaklık ettiğini öne süreceğimiz gibi diğer yandan da metnin bir tahlilinin yapılması denenmiştir.
Keywords : Osmanlı, Medeniyet, Kültür, Alafranga Züppe, Avrupa